Theo quan niệm dân gian Việt Nam, hết 3 ngày tết, các gia đình lại sửa soạn mâm lễ để tổng kết và tiễn ông bà về âm cảnh. Lễ cúng này được gọi là lễ hóa vàng.
Ý nghĩa lễ hóa vàng
Theo truyền thống của người Việt Nam, trước ngày Tết Nguyên đán, các gia đình thường thực hiện nghi thức mời ông bà, tổ tiên về ăn Tết với con cháu, gia đình. Khi Tết kết thúc, cần thực hiện lễ hóa vàng để đưa tiễn ông bà, tổ tiên. Chính vì thế, lễ hóa vàng còn được gọi là lễ đưa tiễn ông bà, lễ hóa vàng cho tổ tiên...
Trước đây, lễ hóa vàng thường được thực hiện vào ngày mùng 3 hoặc mùng 7 Tết [khai hạ]. Tuy nhiên ngày nay tùy theo vùng miền, địa phương, lễ này có thể diễn ra từ mùng 3 tới mùng 10 tháng Giêng. Để thực hiện nghi lễ hóa vàng tiễn đưa tổ tiên, ông bà, các gia đình chuẩn bị một mâm cơm cúng. Sau khi kết thúc tuần hương, họ sẽ đốt vàng mã đã được cúng trong suốt dịp Tết.
Mâm cỗ cúng hóa vàng
Lễ vật hóa vàng thường được chuẩn bị giống với đồ lễ cúng gia tiên của gia chủ. Lễ vật dâng cúng gồm:
- Hương, hoa, nước, quả [ngũ quả]
- Trầu cau
- Rượu
- Đèn, nến
- Bánh kẹo
Mâm cỗ cúng hóa bàng có thể là cỗ mặn hoặc cỗ chay với các món mang đặc trưng ngày Tết. Nếu là cỗ mặn thì không thể thiếu con gà trống, bát canh, đĩa xào, giò, hay nem rán.
Mâm cỗ cúng hóa vàng có thể là cỗ chay hoặc cỗ mặn.
Trong lễ hóa vàng, người dân thường đốt vàng mã vì nghĩ rằng "trần sao âm vậy", cần biếu tiền bạc để ông bà có cái chi tiêu. Theo tục xưa, tại nơi đốt vàng mã, người ta thường đặt hai cây mía dài để làm “đòn gánh” cho người ở cõi âm, cũng là vũ khí để xua đuổi quỷ dữ.
Ngày nay, việc đốt vàng mã trong lễ hóa vàng được khuyến cáo hạn chế tối đa để tránh lãng phí và ảnh hưởng đến môi trường sống, giảm nguy cơ gây hỏa hoạn.
Điều quan trọng là bàn thờ cần hương khói đầy đủ trong 3 ngày Tết và các nghi lễ khấn cúng được thực hiện với sự kính cẩn của gia chủ.
Cúng hóa vàng mùng 3 tết
Cúng hóa vàng mùng 3 tết là một trong những phong tục cổ truyền trong ngày Tết nguyên đán. Lễ hóa vàng được tiến hành khi kết thúc Tết Nguyên đán, thường diễn ra vào ngày mồng ba Tết hoặc ngày khai hạ mồng bảy Tết. Sau đây là hướng dẫn làm lễ cúng hóa vàng ngày Tết đúng phong tục truyền thống để có một năm mới an khang thịnh vượng.
- Văn khấn Tết nguyên đán
- Cúng vía thần Tài ngày mùng 10 tháng Giêng
1. Ý nghĩa lễ hóa vàng ngày mùng 3 Tết
Tại nước ta, phong tục tập quán mỗi vùng lại khác nhau trong những ngày Tết. Ngày lễ cúng hóa vàng hết tết có nơi được thực hiện vào ngày mùng 2 Tết nhưng cũng có nơi thực hiện vào ngày mùng 3, mùng 4, mùng 5 hoặc ngày mùng 7 – ngày hạ bàn thờ. Nhưng hầu như mọi người thực hiện hóa vàng hết tết vào ngày mùng 3 tết. Vì thế văn khấn mùng 3 tết cũng chính là văn khấn hóa vàng ngày tết 2021 Tân Sửu.
Ý nghĩa của lễ hóa vàng dịp Tết đó chính là hóa hương vàng, quần áo, vàng mã tiễn ông bà tổ tiên về với âm cảnh sau 3 ngày Tết sum họp với gia đình. Ngày này còn có tên gọi khác là ngày “tạ âm cảnh” hoặc “ngày hóa vàng”. Bài cúng hóa vàng hết tết có ý nghĩa quan trọng, thể hiện tấm lòng thành kính của người đang sống và cầu mong ông bà tổ tiên, các vị Chư Thần phù hộ độ trì một năm mới vạn sự tốt lành.
Sau những ngày cúng Tết, lễ hóa vàng được người Việt Nam rất chú trọng. Tùy theo hoàn cảnh mỗi gia đình mà cách chuẩn bị khác nhau. Đó được gọi là lễ tạ gia tiên gia thần và chư vị thánh thần, phật. Theo quan niệm dân gian, có lễ tạ thì tấm lòng của chủ nhà mới được người âm chứng giám.
Sau khi lễ, các gia chủ sẽ hóa vàng. Phần tiền, vàng của gia thần phải hóa trước, tiền vàng, đồ dùng của tổ tiên hóa sau. Tục xưa, tại nơi đốt vàng mã, người ta thường đặt vài cây mía dài. Dân gian cho rằng đây là đòn gánh để các linh hồn dùng làm gậy chống, hay mang hàng hóa.
2. Lễ vật cúng hóa vàng ngày Tết
Mâm cúng hóa vàng ngày Tết
Tùy theo điều kiện của từng gia đình mà lễ hóa vàng có thể khác nhau. Tuy nhiên cần đảm bảo những món lễ dưới đây:
+ Một mâm cỗ mặn gồm: Rượu, thịt, bánh chưng…
+ Tiền âm phủ, vàng mã mỗi loại một ít
+ Mâm ngũ quả
+ Hoa tươi
+ Hương
+ Bánh kẹo
+ Trầu cau, thuốc lá
+ 2 cây mía [theo dân gian quan niệm cây mía để các cụ chống đi cho đỡ mỏi hoặc có thể sử dụng để gánh các đồ cúng về trời].
Mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng [hoặc bánh tét]. Bạn có thể cúng hóa vàng ngày Tết với cỗ mặn hoặc cỗ chay đều được, nếu cúng mặn không thể thiếu con gà trống. Cỗ với đầy đủ các món ăn ngày Tết, được chế biến thơm ngon tinh khiết, bày biện đầy đặn, trang nghiêm để cúng hóa vàng tiễn tổ tiên sau 3 ngày Tết.
3. Cách làm lễ hóa vàng ngày Tết
Theo một số chuyên gia văn hóa phương Đông, việc chọn ngày làm lễ hóa vàng tùy thuộc vào mỗi gia đình, chủ yếu từ mùng 3 đến khoảng mùng 10 Tết Nguyên đán.
Điều quan trọng nhất là phải có lễ tạ gia tiên, gia thần và chư vị thánh thần, phật.
Theo quan niệm dân gian, có lễ tạ thì tấm lòng của chủ nhà mới được người âm chứng giám.
Sau khi lễ, các gia chủ sẽ hóa vàng. Việc hoá vàng Tết Tân Sửu 2021 nên được thực hiện ở sân hoặc một góc vườn sạch sẽ.
Phần tiền, vàng của gia thần phải hóa trước, tiền vàng, đồ dùng của tổ tiên hóa sau. Các chuyên gia nhắc nhở, những vàng mã dành cho người mới mất được hóa riêng.
Cuối cùng lễ 3 vái, xin gia tiên phù hộ cho con cháu mạnh khỏe, bình an rồi xin phép hạ lễ cho con cháu thụ lộc, và chia vật phẩm [chia lộc] cho con cháu.
Theo tục xưa, tại nơi đốt vàng mã, người ta thường đặt vài cây mía dài. Dân gian cho rằng đây là đòn gánh để các linh hồn dùng làm gậy chống, hay mang hàng hóa.
4. Bài cúng hóa vàng ngày Tết
[Dùng khi đốt vàng mã, làm lễ hóa vàng]
- Nam mô A-di-đà Phật [3 lần]
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
- Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ. Chư vị Tôn thần
- Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.
- Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng giêng năm.................
Chúng con là: .............................................................tuổi.....................
Hiện cư ngụ tại.......................................................................................
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật [3 lần]
Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tết cổ truyền của HoaTieu.vn.
Tham khảo thêm
- Hình ảnh Tết xưa đẹp nhất Tết Việt Nam ngày xưa
- Các địa điểm bắn pháo hoa Tết 2022 Lịch bắn pháo hoa Tết dương lịch, Tết nguyên đán
- Cách làm lễ cúng khai hạ, lễ hạ cây nêu ngày Tết Cúng lễ khai hạ đầu năm 2022
- Những điều kiêng kỵ trong đêm giao thừa 2022 Điều cấm kỵ trong đêm giao thừa
- Văn khấn Ngọc Hoàng thượng đế 2022 Nhâm Dần Văn khấn Vía trời mùng 9
- Năm 2021 là năm gì? 2021 mệnh gì? Bích Thượng Thổ là mệnh gì? 30 tết 2021 là ngày mấy dương lịch