Nếu có những biến động bất lợi về khả năng tài chính của chủ phát hành, thì lập tức giá trái phiếu đó sẽ tụt giảm trên thị trường chứng khốn. Mặc dù lãi
suất trái phiếu có vẽ hứa hẹn nhưng độ rủi ro hàm chứa lại cao hơn.
Thời gian đáo hạn.
Một trái phiếu có thời gian đáo hạn càng gần thì giá của nó càng tăng trên thị trường bởi vì độ rủi ro càng thấp. Ví dụ 1 trái phiếu sẽ được thanh toán theo
đúng mệnh giá vào cuối năm thứ 10 kể từ ngày pháp hành, nếu khơng có biến động xấu về khả năng tài chính của của đơn vị phát hành và lãi suất thị
trường bình ổn, thì giá trái phiếu kể từ năm thứ 5 trở đi sẽcó khuynh hướng càng cao so với các năm đầu tiên. Trên thực tế người ta gọi hiện tượng này
là kéo gía tới hời hạn .
Dự kiến về lạm phát.
Nếu lạm phát có dự kiến tăng thì các chứng khốn có lãi suất cố định trả theo lãi trái phiếu chỉ được thanh toán theo danh nghĩa, và như vậy sẽ kém
hấp dẫn hơn các tài sản khác có khả năng loại trừ lạm phát. Dẫn đến kết quả là giá thị trường của các chứng khốn có lãi suất cố định bị giảm và điều
này cũng buộc tăng lãi cho các chứng khốn đó, phần lãi tăng này sẽ đền bù cho thiệt hại của những người giữ trái phiếu trong tương lai bị ảnh hưởng
của lạm phát.
Sự vận động của giá trái phiếu với các thời hạn khác nhau sẽ vẽ nên một phác thảo về thị trường trái phiếu và khả năng diễn biến của lạm phát.
Biến động lãi suất thị trường.
Lãi suất thị trường là một yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc định giá của các chứng khốn có Lãi suất cố định. Nếu lãi suất bắt đầu tăng thì lợi tức đối
với đối với các trái phiếu đang tồn tại chắc chắn thay đổi. Trong trường hợp này vốn sẽ chảy vào thị trường nào hứa hẹn lợi nhuận cao hơn. Như vậy giá
của trái phiếu có lợi tức cố định sẽ giảm. Nhìn khía cạnh khác nếu gía trấi phiếu giảm do người ta dự đốn lạm phát tăng, thì việc tăng lãi suất Chính
việc này làm giảm giá trái phiếu có thể coi là dấu hiệu của Chính phủ quyết định đẩy lùi lạm phát. Ảnh hưởng tiêu cực của việc tăng lãi suất được
đền bù bởi tác động tích cực triển vọng lạm phát được cải thiện.
Thay đổi tỷ giá hối đoái.
Yếu tố này ảnh hưởn đến các loại trái phiếu được thanh tốn bằng nội tệ hoặc ngoại tệ. Ví dụ đồng dollar Mỹ có gí trị cao hơn so với đồng bảng Anh
thì sẽ làm tăng giá trị của loại Trái phiếu được thanh toán bằng dollar Mỹ.
3. Tổng quan về thị trường trái phiếu Chính phủ Việt Nam.
Trái phiếu chính phủ bắt đầu phát hành từ năm 1991, lúc đó trái phiếu Chính phủ phát hành có kỳ hạn là 3 tháng
Từ năm 1991 đến năm 1995 phát hành trái phiếu Chính phủ qua Kho bạc NN với kỳ hạn ngắn 6t, 1n
Đến tháng 6 năm 2000 Trái phiếu Chính phủ được phát hành Ngân hàng NN và bán lẻ với kỳ hạn 2-3n
Từ năm 2000 đến nay Trái phiếu Chính phủ được phát hành với quy mơ lớn hơn và kỳ hạn đa dạng hơn thông qua hai phương thức chủ yếu là đấu thầu
và bảo lãnh.
Từ năm 2000 TPCP đã thực hiện đấu thầu tại TTGDCK Tp. HCM nay là Sở GDCK Tp. HCM
Ngày 1942005, HASTC tổ chức phiên đấu thầu TPCP đầu tiên do Quỹ hỗ trợ phát triển nay là Ngân hàng Phát triển VN phát hành;
Ngày 2062006, Bộ Tài chính ban hành QĐ 2276QĐ-BTC về việc tập trung đấu thầu TPCP tại HASTC. Theo đó, tồn bộ trái phiếu kho bạc và trái
phiếu đầu tư đều tập trung đấu thầu tại HASTC kể từ ngày 0172006;
Ngày 692006 Bộ Tài chính ban hành QĐ 462006QĐ-BTC ban hành Quy chế phát hành TPCP lô lớn
Các tổ chức phát hành trái phiếu Chính phủ được Chính phủ bảo lãnh bao gồm : Kho bạc Nhà nước, Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Các tổ chức
phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh.
Từ năm 2000 đến năm 2005 phương thức phát hành trái phiếu chủ yếu là đấu thầu qua NHNN chiếm 53, còn lại là Bán lẻ qua hệ thống KBNN
23,5 Bảo lãnh phát hành 11
Bảo hiểm xã hội mua 6,7 Đấu thầu qua 02 TTGDCK chỉ chiếm 4,9. Tuy nhiên từ năm 2006 đến nay
phương thức đấu thầu qua TTGDCK đã tăng rõ rệt chiếm 24.3 chủ yếu là đấu thầu tại TTGDCKHN đây sẽ là phương thức chủ đạo để phát hành trái
phiếu chính phủ từ nay về sau và sẽ tập trung đấu thầu tại TTGDCKHN.
Với các phương thức phát hành đa dạng như vậy từ năm 2000 đến năm 2008 phát hành trái phiếu Chính phủ đã đạt được những kết quả đáng kể. Năm
2000 phát hành được 5416 tỷ VND trong đó đấu thầu tại TTGDCK được 600 tỷ, bảo lãnh phát hành được 500 tỷ, bán lẻ qua kho bạc nhà nước được
4316 tỷ. Đến năm 2008 phát hành được 34809 tỷ VND trong đó đấu thầu tại TTGDCK được 6608 tỷ, bảo lãnh phát hành được 28201 tỷ, bắt đầu từ năm
2007 không thực hiện bán lẻ TPCP qua KBNN. Từ 2000 3062006 đấu thầu TPCP được thực hiện trên cả 2 TTGDCK. Theo QĐ 2276QĐ-BTC
hoạt động đấu thầu TPCP được tập trung về HASTC từ ngày 0172006. Kết quả cụ thể được thể hiện rõ trong bảng 1.1.
Bảng 1.1. KẾT QUẢ PHÁT HÀNH TPCP GIAI ĐOẠN 2000 - 2008
Năm ĐT tại
TTGDCK BLPH
Bán lẻ qua KBNN
2000 600
500 4.316
2001 1.333
250 2.667
2002 231
4.117 2003
672 1.650
7.186 2004
1.419 2.390
6.444 2005
2.235 9.945
7.736 2006
7.885 12.241
2.815 2007
18.939 18.400
2008 6.608
28.201