Sau khi Brayden dự tiệc Giáng sinh tại nơi làm việc hồi năm ngoái, bà Chater phát hiện anh ngã bệnh trong phòng ngủ.
Trong vòng vài giờ, các bác sĩ nói với bà rằng Brayden đã bị chết não, và anh mất vào ngày hôm sau. Phải đến một tuần sau đó, bà mới nhận được cuộc gọi thông báo rằng con trai bà bị bệnh viêm màng não cầu khuẩn.
“Tôi nói rằng, ‘con trai tôi đã được chủng ngừa bệnh viêm màng não cầu khuẩn rồi’,” bà Chater kể lại.
“Họ trả lời rằng ‘không, thực ra còn một chủng B cần một loại vắc-xin khác. Chỉ khi đó tôi mới biết là bạn cần phải yêu cầu tiêm vắc-in đó và bạn cần phải trả thêm tiền.”
New South Wales, nơi gia đình bà Chater sinh sống, cũng như phần lớn các tiểu bang khác tại Úc, không cung cấp vắc-xin ngừa viêm màng não cầu khuẩn B cho tất cả thanh thiếu niên.
Brayden Chater had a headache and a bit of a fever on and off for the two days before he died, but it was not bad enough to cause concern for him or his mother. Source: Supplied
Chương trình chủng ngừa quốc gia của Úc
Thanh thiếu niên Úc có thể được chủng ngừa bệnh viêm màng não cầu khuẩn miễn phí khi các em lên lớp 10.
Việc chủng ngừa viêm màng não cầu khuẩn A, C, W và Y là một phần của
Chương trình Chủng ngừa Quốc gia [NIP]
.Mặc dù vắc-xin ngừa viêm màng não cầu khuẩn B được cung cấp như một phần trong chương trình, nhưng chỉ dành cho những người được xem là có nguy cơ cao hơn, bao gồm trẻ sơ sinh Thổ dân và trẻ em mắc một số bệnh cụ thể.
Nhóm Tư vấn Kỹ thuật Tiêm chủng Úc [ATAGI] khuyên trẻ em và thanh thiếu niên muốn giảm nguy cơ mắc bệnh viêm màng não cầu khuẩn B thì nên chủng ngừa bệnh này.
Theo Đạo luật Y tế Quốc gia, Ủy ban Tư vấn Phúc lợi Dược phẩm [PBAC] sẽ đưa ra lời khuyên về việc vắc-xin nào được cung cấp miễn phí thông qua NIP.
Một phát ngôn nhân của Bộ Y tế cho biết vắc-xin này chưa được cung cấp cho trẻ sơ sinh hoặc thanh thiếu niên nói chung.
Trả tiền để tiêm vắc-xin qua dịch vụ tư nhân
Các bậc cha mẹ có thể chọn chủng ngừa viêm màng não cầu khuẩn B cho con mình bằng cách nói chuyện với bác sĩ gia đình, nhưng họ phải tự lo liệu chi phí vắc-xin.
Bà Chater không hề biết rằng có một loại vắc-xin viêm màng não cầu khuẩn khác.
“Vấn đề nằm ở chỗ đó, khoảng 90% những người tôi đã nói chuyện đều không biết về nó,” bà nói.
Giám đốc điều hành Trung tâm Viêm màng não Úc, bà Karen Quick, cho biết chi phí cho hai liều vắc-xin cần thiết và lệ phí trả cho bác sĩ gia đình có thể lên đến $400.
Bà nói phần lớn “các bậc cha mẹ không đủ khả năng chi trả cho khoản này trong tình hình kinh tế hiện nay”.
Bệnh viêm màng não cầu khuẩn xâm lấn
Dạng xâm lấn của bệnh viêm màng não cầu khuẩn rất hiếm nhưng rất nghiêm trọng, có thể gây bệnh nặng, tàn tật và tử vong.
Theo Cẩm nang Chủng ngừa Úc, các chương trình chủng ngừa đã thành công trong việc giảm tỷ lệ mắc các trường hợp bệnh nặng do viêm màng não cầu khuẩn C, W và Y nhưng “IMD [bệnh viêm màng não cầu khuẩn xâm lấn] do nhóm huyết thanh B gây ra vẫn tiếp tục xảy ra ở Úc”.
Bộ Y tế nói với SBS News rằng sáu trường hợp tử vong liên quan đến viêm màng não cầu khuẩn B đã được ghi nhận trên cả nước tính đến ngày 19/9 năm nay.
Các tiểu bang cung cấp vắc-xin ngừa viêm màng não cầu khuẩn B
Vào năm 2018, Nam Úc đã bắt đầu chương trình chủng ngừa miễn phí bệnh viêm màng não cầu khuẩn B.
Chính phủ Queensland cũng có kế hoạch cung cấp vắc-xin miễn phí chống lại căn bệnh này từ năm 2024, trong một chương trình tương tự như Nam Úc, bao gồm tiêm chủng cho trẻ sơ sinh và thanh thiếu niên.
Khi quyết định này được công bố vào đầu tháng Tám, Queensland đã ghi nhận 20 trường hợp mắc bệnh viêm màng não cầu khuẩn B, gấp đôi con số được ghi nhận vào cùng thời điểm trong năm trước.
Mức độ hiệu quả của các chương trình chủng ngừa viêm màng não cầu khuẩn B
Một nghiên cứu chung của Mạng lưới Y tế Phụ nữ và Trẻ em và Đại học Adelaide cho thấy chương trình này là chìa khóa giúp giảm 60% số trường hợp mắc bệnh viêm màng não cầu khuẩn B ở trẻ sơ sinh và giảm 73% số ca bệnh ở thanh thiếu niên.
Nghiên cứu cũng cho thấy vắc-xin mang lại một mức độ bảo vệ nhất định chống lại bệnh lậu.
Bệnh viêm màng não cầu khuẩn và bệnh lậu có chung 90% gen và cả hai đều có kháng thể bảo vệ chéo.
Vắc-xin này có hiệu quả khoảng 33% trong việc ngăn ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục ở thanh thiếu niên.
Kêu gọi sự thay đổi ở NSW để tưởng nhớ Brayden
Sau cái chết của Brayden, bà Chater cảm thấy bà có trách nhiệm phải nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc chủng ngừa viêm màng não cầu khuẩn B.
Bà hiện kêu gọi các chính phủ tiểu bang cung cấp miễn phí loại vắc-xin này.
Tuần này, bà đã đến nghị viện NSW để nói chuyện với các dân biểu về khả năng thực hiện chủng ngừa miễn phí.
“Họ không cần phải đợi các thủ tục quan liêu của chính phủ liên bang, tôi biết họ có thể làm điều này ngay bây giờ để không còn bà mẹ nào phải mất con như tôi nữa,” bà Chater nói.
Bà Quick và Trung tâm Viêm màng não Úc cũng ủng hộ nỗ lực này và cho rằng việc cung cấp miễn phí vắc-xin ngừa viêm màng não cầu khuẩn B có ý nghĩa về mặt tài chính.
“Queensland gần đây đã tính toán và kết luận rằng họ sẽ tiết kiệm được nhiều tiền hơn chi phí chủng ngừa – đây là một biện pháp phòng ngừa giúp tiết kiệm tiền của người nộp thuế về lâu dài.”
Một phát ngôn nhân của Bộ Y tế NSW cho biết mặc dù chính phủ liên bang chịu trách nhiệm tài trợ vắc-xin thông qua chương trình chủng ngừa quốc gia, nhưng Bộ sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình bệnh viêm màng não cầu khuẩn B ở NSW và ứng phó dựa trên các bằng chứng tốt nhất hiện có.
Bộ cho biết trong số 29 trường hợp mắc bệnh viêm màng não cầu khuẩn được ghi nhận ở NSW trong năm nay, có 20 trường hợp mắc bệnh viêm màng não cầu khuẩn B.