Vành xe và bánh xe là mối ghép gì
|
3. Luyện tập Bài 2 Công Nghệ 9Sau khi học xong bài 2 môn Công nghệ 9, các em cần nắm các nội dung trọng tâm: Show
3.1. Trắc nghiệmCác em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 9 Bài 2 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. Câu 3-5: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé! 3.2. Bài tập SGK và Nâng caoCác em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 9 Bài 2 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập. Bài tập 1 trang 11 SGK Công nghệ 9 Bài tập 2 trang 11 SGK Công nghệ 9 4. Hỏi đáp Bài 2 Quyển 3 Công Nghệ 9Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công Nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng! Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Xe đạp không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn dùng để rèn luyện sức khỏe. Để việc sử dụng được thuận tiện hơn, hãy cùng Điện máy XANH tìm hiểu các bộ phận cấu tạo cơ bản của xe đạp bạn nên biết qua bài viết dưới đây nhé!Các bộ phận của xe đạp được phân loại theo công dụng, cùng nằm trong một hệ thống để thực hiện một nhiệm vụ chung. 1Hệ thống truyền lựcCác thành phần của hệ thống truyền lựcBàn đạp [Pê-đan] Bàn đạp xe đạp [pedal] là một bộ phận của xe có nhiệm vụ truyền lực từ chân người dùng vào xe giúp xe di chuyển. Bàn đạp có cấu tạo tương đối đơn giản gồm: một thân chính gắn với bàn đạp chân và một trục chính vặn vào phần cuối tay quay. Khi xe hoạt động, chân người truyền lực vào trục quay phía dưới theo chuyển động tròn giúp xe tiến về phía trước. Bàn đạp Xe đạp địa hình MTB XDS Sunrising 800 Plus 27.5 inchĐùi Đùi hay còn gọi là đùi đĩa xe đạp là bộ phận có kích thước lớn nhất trong hệ thống truyền lực của xe. Đùi đĩa được phân loại dựa trên số lượng xích líp và chia thành 3 loại: đùi đĩa đơn, đùi đĩa đôi và đùi đĩa ba.
Trục giữa Trục giữa là một bộ phận nhỏ, dạng hình ống hẹp nằm ở giữa xe đạp. Trục giữa đóng vai trò như một bộ phận chuyển đổi, gắn kết giữa khung và bánh răng xe đạp, cho phép hai bộ phận này hoạt động nhịp nhàng dựa trên ý muốn của người sử dụng. Theo sự cải tiến của xe đạp, ngày nay trục giữa được chia thành 3 loại dựa theo loại hệ trục là trục lỗ vuông, trục rỗng và trục liền thể. Hai loại phổ biến trên xe đạp ngày nay:
Đĩa Đĩa hay còn gọi là đĩa xích, dạng hình đĩa tròn có răng, cho phép dây xích đi qua và truyền động khi xe hoạt động. Đĩa xích được làm từ nhôm vì trọng lượng nhẹ và bền, còn những dòng xe đạp cao cấp có thể được lắp đĩa làm từ carbon và titan. Tùy theo số lượng răng mà đĩa xích được xếp vào nhóm phân loại khác nhau, đĩa càng nhiều răng thì kích thước càng lớn. Đĩa lớn khi đạp cảm giác sẽ nặng hơn đĩa nhỏ. Xe đạp có vòng đĩa lớn phù hợp đi đường trường hoặc chạy chậm trong khi xe dùng vòng đĩa nhỏ sẽ giúp tăng hiệu suất chuyển động và phù hợp để leo đèo, leo núi. Để tăng tính tiện dụng, ngày nay nhiều xe đạp được trang bị bộ đĩa gồm 3 đĩa xích xếp chồng nhau. Xích Xích xe đạp có dạng một dây dài được kết nối từ nhiều mắc xích nhỏ lại với nhau. Xích đóng vai trò kết nối phần trước xe [lái, đùi, đĩa] với phần sau xe [líp, hub]. Nhờ chuỗi xích mà lực truyền động được chuyển đổi giúp xe tiến về phía trước. Hầu hết xích xe đạp được làm bằng hợp kim thép, rất bền và có khả năng chịu lực cao. Để xe hoạt động trơn tru, bạn cần thường xuyên tra chất bôi trơn cho xích và líp. Xích Xe đạp địa hình MTB Pacific VIGILON 1.0 27.5 inchLíp Líp xe đạp là một bộ phận bao gồm những đĩa răng xếp lên nhau thành tầng, được gắn ở giữa bánh sau của xe đạp. Số lượng răng ở các tầng này đều không giống nhau. Líp đảm nhận vai trò là bộ phận nhận chuyển động từ xích và truyền đến bánh sau, giúp bánh xe quay theo chiều thuận và tiến về phía trước theo quán tính. Líp xe đạp bao gồm 2 bộ phận chính: vành và cốt.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống truyền lựcKhi xe đạp đang chạy nhưng không đạp bàn đạp, vành líp sẽ không quay. Tuy nhiên do theo quán tính nên bánh xe vẫn lăn đều tiến về phía trước. Xe hoạt động bình thường khi cá líp và cốt líp sẽ cùng quay theo chiều kim đồng hồ. Khi cá líp quay trượt trên răng bên trong của vành líp sẽ ép lò xo xuống và đồng thời phát ra những tiếng kêu “tạch tạch”. Khi xe đạp đang đứng yên, nếu quay đùi đĩa theo chiều ngược chiều kim đồng hồ sẽ làm răng trong trượt lên cá líp nên cốt líp không quay được, làm bánh xe không quay. Do tính chất quay một chiều của líp nên xe chỉ chuyển động về phía trước khi đạp. 2Hệ thống chuyển độngCác thành phần của hệ thống chuyển độngHệ thống chuyển động của xe đạp gồm 2 bánh xe trước và sau, hợp thành từ các bộ phận: trục, moay- ơ, vành bánh xe, nan hoa, săm, lốp. Trục Trục xe đạp thường được làm bằng thép để tăng độ bền khi sử dụng. Bộ phận này giữ nhiệm vụ gắn kết các phần của bánh xe lại với nhau, khi xe chạy, bánh xe sẽ quay quanh trục qua ổ bi. Những viên bi ở ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát giữa trục và moay - ơ khi xe hoạt động. Moay-ơ Bộ phận này cũng được làm bằng thép, đảm nhiệm liên kết phần trục giữa với vành của bánh xe thông qua nan hoa. Vành bánh xe Vành xe đạp thường được làm bằng hợp kim thép hay hợp kim nhôm, chắc chắn và có độ bền cao, được xem là bộ khung cho bánh xe. Nan hoa Nan xe đạp là những thanh nhỏ làm bằng thép, giữ vai trò kết nối giữa trục xe với vành xe, giúp cố định hình dạng và tăng sức chịu lực cho bánh xe. Nhờ có nan hoa mà bánh xe được căng đều và không bị méo mó khi chuyển động. Săm, lốp Săm hay lốp là phần vỏ ngoài của bánh xe, được làm từ cao su tổng hợp. Bánh xe có săm bao bọc bên ngoài giúp tăng độ êm khi xe chuyển động trên đường. Xe đạp địa hình MTB XDS Hacker 390 26 inch Size SNguyên lý hoạt động của hệ thống chuyển độngHệ thống chuyển động của xe đạp có nhiệm vụ chuyển đổi lực tác dụng từ người dùng vào xe thành động lực để xe chuyển động. Khi đạp bàn đạp, lực truyền đi qua đùi xe sẽ làm cho trục giữa quay, dẫn đến đĩa quay và làm xích chuyển động. Nhờ đó, xích kéo líp và bánh sau cùng quay [bánh chủ động]. Bánh xe quay quanh trục và chuyển động đều trên đường giúp xe tiến về trước. Theo đó, nguyên tắc truyền động như sau: - Bàn đạp nhận một lực từ chân người đạp rồi truyền lần lượt đến đùi xe, trục giữa lên đĩa, xích lên líp. Sau đó truyền đến bánh xe sau và xe chuyển động. - Nhờ sự ăn khớp giữa các mắc xích và răng trên đĩa, líp mà chuyển động được truyền dần từ trục tới xích xe, được gọi là truyền động xích. Vận tốc di chuyển của xe phụ thuộc vào tốc độ đạp xe của người dùng và tỉ số truyền của bộ truyền động xích. 3Hệ thống láiCác thành phần của hệ thống láiTay lái [ghi đông] Tay lái xe đạp được gắn vào phía trước xe, dùng để điều khiển hướng đi cho xe và góp phần giữ thăng bằng cho người lái khi đạp xe. Ngoài ra, người ta còn lắp thêm thắng [phanh], chuông hay cần sang số tại vị trí tay lái để tiện sử dụng hơn. Tùy theo kích cỡ, thiết kế, và loại xe đạp mà ghi đông có nhiều kiểu dáng khác nhau. Bạn cũng có thể mua riêng ghi đông và lắp vào xe theo sở thích. Tay lái Xe đạp địa hình MTB Pacific CARMERON 6.0 27.5 inchCổ phuộc Phuộc xe đạp có chức năng hướng dẫn và nâng đỡ trọng lượng xe thông qua bánh xe trước. Ống nòng cổ xe được luồn vào gióng đầu và bắt cố định với phần cổ phuộc của xe đạp, nhờ đó có thể dẫn hướng cho xe, duy trì sự ổn định của xe qua việc hấp thụ và giảm các xung động từ địa hình gồ ghề lên xe. Phuộc thường có 2 loại là phuộc bánh trước và phuộc bánh sau, tùy từng nhà sản xuất và mục đích sử dụng xe vào loại địa hình nào. Cổ phuộc Xe đạp địa hình MTB XDS Hacker 800 27.5 inch Size XSNguyên lý hoạt động của hệ thống láiHệ thống lái đóng vai trò điều khiển hướng đi của xe thuận tiện và dễ dàng. Hướng đi của xe phụ thuộc vào hướng của bánh trước, do người lái điều khiển theo nguyên lý: - Tay người lái điều khiển, tác động lên tay lái xe, lực truyền lần lượt đến cổ phuộc, càng trước, bánh xe trước và dẫn đến thay đổi hướng chuyển động của xe. Nói cách khác, xe chạy đến hướng nào là do bánh trước được điều khiển rẽ sang hướng đó [trái hay phải]. - Người đi xe sẽ điều khiển tay lái của xe [ghi- đông], lực sẽ được truyền đến cổ phuộc. Tiếp đó là đến càng trước rồi ảnh hưởng đến bánh xe trước. Cuối cùng bạn sẽ có thể thay đổi hướng chuyển động của xe. 4Hệ thống phanhCác thành phần của hệ thống phanhHệ thống phanh giúp xe giảm tốc độ hoặc dừng lại theo ý muốn. Nhờ đó người lái có thể làm chủ được tốc độ của xe và đảm bảo được an toàn trong quá trình lái. Dựa vào đặc điểm cấu tạo, phanh được chia ra thành 2 loại là phanh đĩa và phanh niềng. Một hệ thống phanh hoàn chỉnh đều bao gồm:
Sơ lược về 2 loại phanh: Phanh niềng [còn gọi là phanh cơ] thường được kích hoạt bởi một đòn bẩy gắn ở bị trí tay lái. Hoạt động dựa trên cơ chế ma sát tác dụng lên vành bánh xe khi quay làm giảm tốc độ của bánh xe. Phanh có có ưu điểm là đơn giản, gọn nhẹ và giá thành rẻ. Tuy nhiên, lực ma sát khi phanh tác động vào vành xe dễ làm mòn vành và yếu bánh xe. Phanh đĩa: Cấu tạo gồm một đĩa kim loại hoặc “rotor” được gắn vào trung tâm bánh xe và được kích hoạt bằng dây phanh hoặc thủy lực. Đĩa phanh có thể xoay với bánh xe cố định trên trục. Dây phanh sẽ được gắn vào khung hoặc đĩa cùng với tấm lót, cơ chế phanh là gây ép các trục quay của bánh xe để phanh. Phanh dễ thay thế, không bào mòn vành xe và hợp với đa số dòng xe. Tuy nhiên tích tụ nhiệt độ cao khi hoạt động và có thể làm phanh không ăn hoặc hỏng phanh. Nguyên lý hoạt động của cụm má phanhKhi người lái bóp tay thắng, lực truyền theo dây thắng đến má phanh, đẩy má phanh ép vào bánh xe đang quay tạo ra ma sát lên bánh xe. Khi điều chỉnh bằng cách tăng áp suất tại cần phanh, lực ma sát sẽ tăng lên, kết hợp với kẹp của phanh để giảm tốc độ di chuyển của xe đạp. 5Các bộ phận khácKhung chịu lực [Khung sườn]Khung xe đạp là một bộ phận quan trọng của xe, được xe như xương sống của toàn bộ xe. Khung có nhiệm vụ liên kết các bộ phận khác nhau của xe lại với nhau thành một khối thống nhất. Khung chịu lực của xe đạp ngày nay thường được làm từ hợp kim thép hợp kim nhôm, carbon để tăng độ bền. Yên xeLà vị trí ngồi của người lái, giúp cho người lái xe đạp có được vị trí điều khiển xe ổn định, thoải mái và hợp lý nhất. Yên xe đạp gồm các bộ phận:
Ổ biỔ bi là bộ phận giúp giảm thiểu ma sát. Bi được đặt ở giữa những chi tiết có chuyển động thường xuyên xoay tròn với nhau như: moay-ơ liên kết với trục bánh trước và trục bánh sau… Cấu tạo của ổ bi thường bao gồm: côn, bi, nồi. Côn xe được lắp vào trục [hay được thiết kế liền trục giống như ở trục giữa]. Khi xe chuyển động, bi sẽ lăn giữa côn và nồi. Đồng thời, ổ bi cũng được lắp ở giữa moay-ơ và trục bánh xe. Nếu không có ổ bi thì khi quay moay-ơ sẽ hoạt động cọ xát lên trục. Dẫn đến việc sinh ra ma sát lớn, làm cho nhiệt độ tại mối ghép tăng lên nhanh chóng khiến chi tiết bị mài mòn nhanh hơn. ChuôngChuông xe đạp có dạng hình vòm, thường được làm bằng kim loại như thép, titan,... Chuông có cấu tạo rỗng bên trong chứa cần kim loại và lò xo. Khi gạt cần, lò xo sẽ di chuyển và khi thả cần lò xo chạy về vị trí ban đầu tạo ra âm thanh. Chuông có vai trò báo hiệu khi đi đường như còi xe. Ngoài ra, xe đạp còn một số bộ phận phụ khác như chắn xích, đèn, chắn bùn,...được lắp thêm nhằm tạo sự thuận tiện và bảo vệ xe khi sử dụng. Xem thêm:
Trên đây là thông tin về những bộ phận cơ bản của xe đạp bạn nên biết nếu đang hoặc muốn sở hữu cho mình một chiếc xe đạp. Đừng ngại để lại câu hỏi nếu có bất kì thắc mắc nào nhé! |
