Trùng kiết lị và trùng sốt rét giống nhau ở chỗ đều

Trùng kiết lị giống trùng biến hình, chí khác ở chỗ chân giả rất ngắn.

Bào xác trùng kiết lị theo thức ăn, nước uống vào ống tiêu hoá người. Đến ruột, trùng kiết lị chui ra khỏi bào xác, gây các vết loét ở niêm mạc ruột rồi nuốt hồng cầu ở đó để tiêu hoá chúng và sinh sản rất nhanh. Bệnh nhân đau bụng, đi ngoài, phân có lẫn máu và chất nhày như nước mũi. Đó là triệu chứng bệnh kiết lị.

1. Nơi sống và cấu tạo

• Sống kí sinh ở thành ruột
• Cơ thể có chân giả ngắn
• không có không bào

Bào xác trùng kiết lị

1. Bào xác; 2. Trùng kiết lị đang chui khỏi vỏ bào xác khi vào ruột người

2. Dinh dưỡng

Nuốt hồng cầu và thẩm thấu qua màng tế bào.

3. Phát triển

• Ngoài môi trường trùng kiết lị kết bào xác.
• Trong ruột người, trùng kiết lị sẽ gây nên các vết loét ở niêm mạc ruột, nuốt hồng cầu, sinh sản rất nhanh → Đau bụng, đi ngoài.

4. Biện pháp phòng chống

• Giữ gìn vệ sinh ăn uống và môi trường
• Khi đã mắc bệnh thì phải uống thuốc chữa trị...

1. Cấu tạo và dinh dưỡng

• Trùng sốt rét thích nghi với kí sinh trong máu người, trong thành ruột và tuyến nước bọt của muỗi Anôphen.

Muỗi Anôphen

• Chúng có kích thước nhỏ, không có bộ phận chuyên và không bào, hoạt động dinh dưỡng đều thực hiện qua màng tế bào

2. Vòng đời

• Trùng sốt rét do muỗi Anôphen truyền vào máu người.

• Chúng chui vào hồng cầu để kí sinh và sinh sản lên cho số lượng lớn rồi chui ra và lại tiếp tực chui vào nhiều hồng cầu khác, tiếp tục chu trình huỷ hoại hồng cầu như vậy thì cứ sau 48 giờ một lần với trùng sốt rét thường gặp, gây ra bệnh sốt rét cách nhật.

3. Bệnh sốt rét ở nước ta

• Trước cách mạng Tháng Tám. bệnh sốt rét rất trầm trọng ở nước ta.
• Nhờ kế hoạch xoá bỏ bệnh sốt rét do Viện sốt rét Côn trùng và Kí sinh trùng chú trì, căn bệnh nguy hiểm này đã bị đẩy lùi dần, dù thỉnh thoảng bệnh vẫn còn bột phát ở một số vùng.

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK

Dinh dưỡng ở trùng sốt rét và trùng kiết lị giống nhau và khác nhau như thế nào?

Hướng dẫn giải

- Điểm giống nhau và khác nhau về dinh dưỡng ờ trùng sốt rét và trùng kiết lị:

+ Điểm giống: Trùng kiết lị và trùng sốt rét đều là sinh vật dị dưỡng, tấn công cùng một loại tế bào là hồng cầu.

+ Tuy nhiên, chúng có những đặc điểm khác nhau như sau:

• Trùng kiết lị lớn, một lúc có thể nuốt nhiều hồng cầu, rồi sinh sản bằng cách phân đôi liên tiếp (theo cấp số nhân).
• Trùng sốt rét nhỏ hơn, nên chui vào kí sinh trong hồng cầu (kí sinh nội bào), ăn chất nguyên sinh của hồng cầu, rồi sinh sản ra nhiều trùng kí sinh mới cùng một lúc còn gọi là kiểu phân nhiều hoặc liệt sinh) rồi phá vỡ hồng cầu đế ra ngoài. Sau đó mỗi trùng kí sinh lại chui vào các hồng cầu khác đế lặp lại quá trình như trên. Điều này giải thích hiện tượng người bị bệnh sốt rét hay đi kèm chứng thiếu máu.

Trùng kiết lị có hại như thế nào với sức khoẻ con người?

Hướng dẫn giải

Trùng kiết lị gây các vết loét hình miệng núi lửa ở thành ruột để nuốt hồng cầu tại đó, gây ra chảy máu. Chúng sinh sản rất nhanh để lan ra khắp thành ruột, làm cho người bệnh đi ngoài liên tiếp, suy kiệt sức lực rất nhanh và có thể nguy hiếm đến tính mạng nếu không chữa trị kịp thời.

Vì sao bệnh sốt rét hay xảy ra ở miền núi?

Hướng dẫn giải

Bệnh sốt rét thường xảy ra ở miền núi vì ở đây có nhiều khu vực thuận lợi cho quá trình sống của muỗi anôphen mang mầm bệnh (trùng sốt rét) như: có nhiều vùng lầy, nhiều cây cối rậm rạp,...