Một số trò chơi trong môn MTXQ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây  (7.86 MB, 63 trang )

PHÒNG GD&ĐT QUẬN HAI BÀ TRƯNG
***************

MÃ SKKN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH
THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT CHO TRẺ MẪU
GIÁO LỚN 5-6 TUỔI

Lĩnh vực/ Môn: GIÁO DỤC MẪU GIÁO
Cấp học: MẦM NON
Tài liệu kèm theo: Đĩa CD minh họa các trò chơi trên Power Point
Và các trò chơi tại các góc hoạt động

NĂM HỌC 2015 -2016


MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG

PHẦN I. DẶT VẤN ĐỀ

1

PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

3

1.Những nội dung lý luận có liên quan đến việc thiết kế tổ
chức trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế
giới động vật trong hoạt động khám phá của trẻ mẫu giáo
lớn 5-6 tuổi
1.1.Vai trò của trò chơi học tập đối với hoạt động nhận thức
của trẻ mẫu giáo.
1.2. Trò chơi học tập đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ MG
đặc biệt là hình thành biểu tượng về thiên nhiên nói chung, về
thế giới động vật nói riêng.
1.3. Nội dung hình thành biểu tượng về thế giới động vật
cho trẻ MG lớn 5-6 tuổi.
2.Thực tế việc thiết kế tổ chức trò chơi học tập nhằm hình
thành biểu tượng về thế giới động vật trong hoạt động
khám phá của trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
2.1: Điều tra thâm niên dạy lớp Mẫu giáo lớn của GV
2.2.Thực trạng nhận thức của trẻ về thế giới động vật
2. 3. Thực trạng việc thiết kế tổ chức trò chơi học tập cho trẻ
mẫu giáo lớn 5-6 tuổi nhằm hình thành biểu tượng về thế giới
động vật .
3.Các biện pháp tiến hành việc thiết kế và tổ chức trò chơi
học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật
cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
3.1.BIỆN PHÁP 1: Làm giàu vốn hiểu biết của trẻ về thế
giới động vật
3.2.BIỆN PHÁP 2: Tìm hiểu về cách xây dựng trò chơi học
tập và tổ chức thực hiện.
3.3. BIỆN PHÁP 3 : Lên kế hoạch thiết kế các trò chơi học
tập trong hoạt động khám phá thế giới động vật cho trẻ mẫu
giáo lớn 5-6 tuổi ở trường mầm non

3.4.BIỆN PHÁP 4: Thiết kế và tổ chức trò chơi học tập nhằm
hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn
5-6 tuổi

3

3
4

5
6

6
6
7

9

9
18
24

25


3.5. BIỆN PHÁP 5: Sưu tầm, sáng tạo một số bài vè, bài thơ
về các con vật.

46


4. Kết luận và khuyến nghị

49

TÀI LIỆU THAM KHẢO

54

Phụ lục I

55

Phụ lục II

57

Phụ lục III

58


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Chúng ta đang sống và làm việc trong những năm đầu của thế kỷ XXI.Với
sự thay đổi cơ bản của cơ cấu xã hội để tiếp thu nền văn minh phát triển cao. Đó
là nền văn mình trí tuệ trong đó con người đứng ở vị trí trung tâm. Trong nền
văn minh ấy, trình độ phát triển cao cùng với sự bùng nổ công nghệ thông tin đòi

hỏi mọi người phải tích cực nhận thức về thế giới xung quanh và cải tạo thế giới.
Vấn đề quan trọng cấp thiết hiện nay là bảo vệ môi trường sống, bảo vệ
động vật. Có rất nhiều loài động vật quý hiếm đang đứng trước nguy cơ tuyệt
chủng do sự tàn phá, thiếu ý thức của con người.
Một xã hội phát triển như vậy đòi hỏi con người phải có những phẩm chất,
nhân cách phù hợp, đặc biệt phải tích cực nhận thức để cải tạo thế giới và cải tạo
chính mình. Đảng đã chỉ rõ vai trò của nghành giáo dục Đầu tư cho giáo dục là
đầu tư cho tương lai
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,
nó có một vị trí quan trọng đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện nhân cách
của con người. Có thể nói sự phát triển nhân cách nói chung và kết quả học tập ở
trường phổ thông, đặc biệt là ở lớp 1 phụ thuộc khá lớn vào những vấn đề trẻ đã
được tiếp thu giáo dục tại cấp học mầm non.
Với trẻ lứa tuổi mẫu giáo chơi là hoạt động chủ đạo , hoạt động chơi quyết
định sự hình thành, phát triển tâm lý và nhân cách cho trẻ. Chơi là hoạt động độc
lập, tự do, tự nguyện của trẻ mẫu giáo. Qua trò chơi học tập trẻ rèn luyện tính
sáng tạo, ôn luyện các vấn đề thuộc lĩnh vực phát triển nhận thức.
Phát triển về nhận thức thế giới xung quanh trẻ, trong đó thế giới động
vật là một trong những nhiệm vụ dạy học ở mẫu giáo. Nhiệm vụ này được thực
hiện bằng nhiều phương tiện và hình thức khác nhau: các trò chơi, các cuộc thử
nghiệm, quan sát các con vật, chuyện kể, đố giải, đồng dao.v.v..
Một trong những nhiệm vụ giáo dục trí tuệ của trẻ mẫu giáo lớn là: tổ
chức các trò chơi học tập để hình thành biểu tượng về thế giới động vật chính
xác và phong phú cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ có dịp so sánh, nhận xét sự
giống và khác nhau giữa 2 con vật theo những dấu hiệu rõ rệt. Biết phân nhóm
các con vật theo các dấu hiệu đặc trưng về cấu tạo, sinh sản, thức ăn, nơi sống.
Giúp trẻ biết mối quan hệ giữa cấu tạo với môi trường sống với vân động hoặc
cách kiếm ăn của một số con vật nuôi. Từ đó phát triển óc quan sát, tính ham
hiểu biết, trẻ có suy nghĩ mạch lạc, không tuỳ tiện, không tản mạn, trẻ yêu quý
con vật, mong muốn được chăm sóc nuôi và một số kỹ năng, thói quen chăm

1


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
sóc, bảo vệ vật nuôi. Giúp trẻ lĩnh hội kiểu tư duy logic để trẻ chuẩn bị vốn
kiến thức tốt. Đó là điều kiện vô cùng quan trọng, làm cơ sở, là tiền đề cho
bước nhận thức cao hơn theo suốt trẻ trong các cấp học sau này.
Qua quá trình giáo dục trẻ hình thành biểu tượng về thế giới động vật trẻ
dần dần mở rộng sự hiểu biết về thế giới động vật, có nhu cầu khám phá về tên
gọi, hình dạng, vận động, lợi ích, môi trường sống, phân nhóm. Tổ chức trò
chơi học tập là con đường hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ
mẫu giáo lớn một cách nhanh nhất, tích cực nhất bởi tính vui chơi - học tập,
học mà chơi, chơi mà học độc đáo của nó.
Thực hiện dạy học theo phương châm học thông qua hoạt động vui chơi
giúp cho trẻ tích cực hoạt động, phát huy các kỹ năng song, phát triển một cách
toàn diện. Hoạt động vui chơi ở lứa tuổi mầm non rất phong phú và đa dạng:
trò chơi học tập, trò chơi dân gian, trò chơi vận động.v.vMỗi loại trò chơi
đều có nét đặc trưng thú vị riêng của nó. Trò chơi học tập cho trẻ mẫu giáo
luôn được người lớn, nhất là các cô giáo mầm non quan tâm tổ chức. Tuy
nhiên, trong thực tế hiện nay không phải giáo viên và trường mẫu giáo nào
cũng thiết kế và tổ chức được những trò chơi học tập phù hợp và bổ ích cho trẻ.
Với kinh nghiệm của một người giáo viên trực tiếp chăm
sóc và giáo dục trẻ tôi thấy rằng: Một đứa trẻ muốn phát triển
toàn diện thì phải kết hợp chặt chẽ giữa chăm sóc và giáo dục.
Trong hoạt động giáo dục có nhiều lĩnh vực phát triển, mỗi mặt
phát triển và mỗi hoạt động đều có tác dụng riêng và góp
phần không nhỏ vào việc hình thành và phát triển nhân cách
trẻ đặc biệt là qua các trò chơi học tập trong hoạt động làm
quen các biểu tượng về thế giới động vật
Việc nghiên cứu tổ chức các trò chơi học tập dành cho trẻ mẫu giáo lớn

để hình thành biểu tượng về thế giới động vật còn chưa được chú trọng, hình
thức nội dung chưa phong phú nhất là ở các trường thành phố việc tiếp xúc với
thế giới động vật còn hạn chế, chỉ trong các vườn thú hay qua tranh ảnh. Việc
tổ chức các trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật
còn gặp một số hạn chế như: quá trình tư duy, khả năng phân tích, so sánh và
tổng hợp các tiết học, các trò chơi làm trẻ mệt mỏi, căng thẳng, không gây
hứng thú cho trẻ, đặc biệt chưa làm nổi bật chủ đề, các trò chơi còn đơn điệu
chưa phong phú , hoặc nếu có thì còn mạng nặng tính hình thức , đồ dùng, đồ
chơi còn chưa mang tính ứng dụng cao.Vì vậy kết quả thu được còn rất thấp,
chưa hấp dẫn, chưa phát huy được hoạt động tích cực của trẻ. Chính điều
này làm tôi trăn trở suy nghĩ làm thế nào để khắc phục tình
2


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
trạng trên. Vì vậy tôi chọn đề tài: Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập
nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5 6 tuổi .
* Mục đích của đề tài:
- Góp phần nâng cao chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên mầm non
trong việc thiết kế tổ chức trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế
giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Quận
Hai Bà Trưng.
* Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
Khách thể nghiên cứu:
+ 30 trẻ 5 - 6 tuổi thuộc 02 lớp mẫu giáo: A1  A2 trường  Quận
Hai Bà Trưng
Đối tượng nghiên cứu:
+ Các trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động
vật ở trẻ mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi.
*. Phạm vi nghiên cứu.

Căn cứ vào khả năng thời gian và khả năng nghiên cứu có hạn nên tôi
chỉ nghiên cứu trong phạm vi: Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập nhằm
hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi ở
trường mầm non ..Quận Hai Bà Trưng.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN CÓ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC THIẾT
KẾ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU
TƯỢNG VỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT TRONG HOẠT ĐỘNG KHÁM
PHÁ CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5 - 6 TUỔI
1.1. Vai trò của trò chơi học tập đối với hoạt động nhận thức của trẻ
mẫu giáo.
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, chính trò chơi đã gây
ra những biến đổi về chất trong tâm lý của trẻ, nó chi phối toàn bộ đời sống tâm
lý của trẻ, làm cho chúng mang màu sắc độc đáo của lứa tuổi mẫu giáo.
Trong hàng loạt công trình khoa học nghiên cứu của các nhà khoa học trên
thế giới về trò chơi học tập của trẻ em mẫu giáo đều chỉ ra rằng: Trong các trò
3


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
chơi, đặc biệt là trò chơi học tập đòi hỏi sự hoạt động trí tuệ rất phức tạp, trẻ
phải huy động trí tuệ của mình tới mức tối đa để giải quyết nhiệm vụ nhận thức
mà trò chơi đặt ra. Vì thế, nó tạo điều kiện nâng cao tính tích cực nhận thức của
trẻ mẫu giáo.
Trò chơi học tập có ý nghĩa quan trọng đối với việc giáo dục và phát triển
nhân cách nói chung và trí tuệ của trẻ mẫu giáo nói riêng. Trò chơi học tập
chẳng những dạy cho trẻ trí thông minh, lòng dũng cảm, ý chí kiên cường không
chịu lùi bước trước khó khăn mà còn giúp trẻ tự tin vào bản thân, tính hài hước,
tính tổ chức, tính kỷ luật, lòng tự hào dân tộc, yêu quê hương.
Trò chơi học tập không chỉ có nguồn sống nuôi dưỡng trẻ về cả thể chất lẫn

tâm hồn mà là nguồn thông tin vô tận, là điều kiện thuận lợi để phát huy khả
năng độc lập, óc sáng tạo của trẻ. Trạng thái xúc cảm lành mạnh trong khi chơi
thúc đẩy sự phát triển các quá trình tâm lý của trẻ như: tri giác, cảm giác, tư duy,
chú ý, ghi nhớ, ngôn ngữ.
Trong trò chơi, đứa trẻ có thể làm được những việc cao hơn so với khả
năng thực của nó, trẻ thực hiện được những nhiệm vụ trí tuệ và thực hành.
1.2. Trò chơi học tập đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ mẫu giáo đặc
biệt là hình thành biểu tượng về thiên nhiên nói chung, về thế giới
động vật nói riêng.
Trò chơi học tập như là dạng thực hành trong đó trẻ vận dụng vốn hiểu
biết, khả năng tư duy của mình để giải quyết nhiệm vụ nhận thức dưới dạng
hoạt động chơi không bị gò bó, tạo nên hoàn cảnh chơi sinh động, đòi hỏi trẻ
vận dụng tri thức một cách linh hoạt, kỹ năng hoạt động nhám, thúc đẩy hoạt
động trí tuệ đồng thời ngôn ngữ của trẻ cũng phát triển mạnh.
Các thao tác tư duy được hình thành và phát triển qua trò chơi học tập,
trẻ tiếp thu lĩnh hội và khắc sâu tri thức hình thành và phát triển những biểu
tượng rõ rệt về các sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ. Trên cơ sở đó những
phẩm chất trí tuệ cần thiết cho trẻ được hình thành và phát triển: nhanh trí, linh
hoạt, sáng tạo, khéo léo, tính kiên trì, có tính kỷ luật cao
Trò chơi học tập tạo khả năng thực hiện nhiệm vụ giáo dục và dạy học
thông qua hình thức trò chơi vừa sức và hấp dẫn đối với trẻ. Giải quyết nhiệm
vụ đạt kết quả cao nhưng nhẹ nhàng và thoải mái. Do đó trò chơi hoc tập được
4


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
sử dụng trong quá trình dạy học nhằm tích cực hoá hoạt động nhận thức của trẻ
mẫu giáo.
Như vậy trò chơi học tập có tác dụng sâu sắc tới trẻ mẫu giáo, nó được
coi là phương tiện để hình thành biểu tượng về thế giới xung quanh cho trẻ. Trò

chơi học tập góp phần phát triển trí tuệ, đồng thời góp phần giáo dục phẩm chất
đạo đức: tính thật thà, tính tổ chức, kỷ luật, đoàn kết, nhường nhịn
Ở Việt Nam cũng có nhiều nhà nghiên cứu về sự hình thành và phát triển
của trò chơi cũng như vai trò của nó trong giáo dục trẻ em Việt Nam, đó là:
Ngô Công Hoàn - nhà giáo dục học, Nguyễn Ánh Tuyết - nhà tâm lý học, Đào
Thanh Âm  nhà giáo dục học và tập thể cán bộ nghiên cứu thuộc trung tâm
nghiên cứu giáo dục mầm non Viện khoa học giáo dục và một số nhà tâm lý
học, giáo dục học khác.
1.3. Nội dung hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ mẫu
giáo lớn 5-6 tuổi.
Bắt đầu từ tuổi mẫu giáo lớn, trẻ có thể lĩnh hội tri thức về sự thích ứng
của động vật với điều kiện sống: Cách thức bảo vệ có liên quan đến đặc điểm
nơi cư trú. Có thể hướng dẫn trẻ làm quen với cách thức tự bảo vệ của động vật
như thay đổi mầu sắc, xù lông tức giận hay giao chiến Trẻ mẫu giáo thường
không biết đầy đủ và đúng về mối quan hệ của động vật với môi trường sống,
về sự thích ứng của chúng với điều kiện sống, nơi ở của động vật, không biết
ích lợi của một số động vật. Hứng thú của trẻ với động vật thường không sâu
sắc, chúng chỉ chú ý tới đặc điểm nổi bật bên ngoài, không có khả năng chú ý
quan sát lâu. Vì vậy việc hướng dẫn trẻ làm quen với động vật cần chú ý lựa
chọn nội dung nhằm làm chính xác hóa, bổ xung, mở rộng tri thức về động vật,
hình thành ở trẻ sự hứng thú, sự chú ý và thái độ đúng với động vật.
Nội dung hướng dẫn trẻ làm quen với động vật bao gồm những tri thức có
liên quan đến hiểu biết của trẻ về động vật, hướng đến sự phát triển nhận thức;
các nguyên tắc hành vi của trẻ đối với tự nhiên, các chuẩn mực đạo đức trong
quan hệ với động vật được thể hiện ở các hình thức tác động qua lại giữa con
người và động vật (biện pháp giúp đỡ, chăm sóc, bảo vệ).
Đó là những biểu tượng phong phú, được chính xác hoá, hệ thống hoá
theo nhóm đối tượng (các con vật nuôi trong gia đình , có mỏ, có 2 chân, có
cánh; các con vật có 4 chân, đẻ con;các con vật sống trong rừng; các con vật
sống dưới nước, côn trùng). Các đặc điểm riêng về thức ăn, nơi sống,

5


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
.Những đặc điểm bên ngoài của con vật, phân loại, so sánh sự giống và khác
nhau( theo nhóm ), ích lợi , tác hại đối với con người và môi trường sống. Dựa
vào việc cung cấp cho trẻ những biểu tượng của một số loại đối tượng cùng
loại, nhận biết và phân biệt chúng theo những dấu hiệu đặc trưng bên ngoài,
biết tách ra những dấu hiệu đặc trưng cho đối tượng, hướng chúng vào miêu tả,
so sánh và phân nhóm không phải một cách bất động, khô cứng mà ở trạng thái
biến đổi và phát triển trong mối liên hệ phụ thuộc lẫn nhau.
2. THỰC TRẠNG VIỆC THIẾT KẾ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP
NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT
TRONG HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ CỦA TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5 -6
TUỔI
2.1. Điều tra thâm niên dạy lớp mẫu giáo lớn của giáo viên tại nhà
trường
Từ 5-9 năm
Số GV
Tỷ lệ%
1
25%

Từ 10-15 năm
Số GV
Tỷ lệ%
1
25%

Trên 15 năm

Số GV
Tỷ lệ%
2
50%

Nhận xét:
Số GV tham gia khảo sát ở lớp MG lớn: 04 giáo viên, đã được đào tạo
chuẩn. Đã có thâm niên công tác lâu, có chuyên môn sâu về MG, có nhiều kinh
nghiệm, sáng tạo, có nghệ thuật và phương pháp dạy hay trong chương trình
CS-GD trẻ mẫu giáo lớn hiện hành, đạt giáo viên dạy giỏi các cấp.
Kế hoạch năm học của khối mẫu giáo lớn được xây dựng dựa trên chương
trình khung của Phòng giáo dục và Đào tạo Quận Hai Bà Trưng và theo
chương trình giáo dục mầm non mới của Bộ, phù hợp với đặc điểm nhà trường.
Nhà trường tuy mới thành lập nhưng có đội ngũ ban giám hiệu có kinh
nghiệm trong mọi phong trào, sát sao về chuyên môn. Cơ sở vật chất, trang
thiết bị, dồ dùng đồ chơi đầy đủ, phân tách lớp theo độ tuổi, trẻ khoẻ mạnh,
hồn nhiên, có nề nếp trong mọi hoạt động học tâp, vui chơi. Tổ chức các hoạt
động CS - GD trẻ theo đúng chương trình giáo dục mầm non của Bộ.
2.2.Thực trạng nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi về thế giới động vật
Kết quả
TT
1

Nội dung
Nhận biết tên gọi, màu sắc, một số bộ
6

Số
trẻ


Đ

%

CĐ

%


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi

2

3
4

5

6

7

phận đặc trưng và chức năng của chúng,
tiếng kêu, vận động chính, thức ăn, sinh
sản, nơi sống, công dụng của một số
động vật gần gũi, quen thuộc (động vật
nuôi; động vật sống trong rừng; động vật
dưới nước, côn trùng)
Khám phá sự phù hợp giữa cấu tạo của
động vật với vận động và tập tính của

chúng. Nhận biết sự đa dạng, phong phú
của chúng theo môi trường sống, thức
ăn
Biết so sánh đặc điểm khác và giống
nhau của 2 con vật, nhóm các con vật.
Biết nhu cầu của động vật: cần có nơi ở,
có thức ăn, nước uống, cần chăm sóc khi
ốm đau. Biết động vật cũng biết vui
buồn, biết biểu lộ tình cảm, biết phản
ứng mạnh mẽ với các điều kiện môi
trường.
Dạy trẻ cách thức biểu lộ tình cảm, chăm
sóc, bảo vệ những con vật gần gũi. Giáo
dục ý thức tự giác bảo vệ, chăm sóc vật
nuôi.
Phân nhóm các con vật theo dấu hiệu
chung :Hình thái, nơi ở, môi trường sống
, cấu tạo đặc biệt, thức ăn, ích lợi, tác hại
Biết hành vi của con người có ảnh
hưởng đến môi trường và thế giới động
vật và có thái độ đánh giá.

30

23 77% 7

23%

30


19 63% 11

37%

30

22 73% 8

27%

30

18 60% 12

40%

30

17 57% 13

43%

30

17 57% 13

43%

30


16 53% 14

47%

2. 3. Thực trạng việc tổ chức trò chơi học tập cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật tại nhà trường .
TT
1
2

Nội dung
Nhận thức của giáo viên về vai trò của việc tổ chức trò chơi
học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật.
Số giáo viên đồng ý với ý kiến để củng cố hệ thống hoá
kiến thức phát triển các giác quan gây hứng thú học tập cho
7

%
100%
85%


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
trẻ.
3
4
5

Dạy trẻ kiến thức mới
Trò chơi học tập nhằm củng cố hệ thống hoá kiến thức phát

triển trí tuệ, rèn kỹ năng, kỹ xảo để dạy trẻ kiến thức mới.
Khi tổ chức dạy trẻ các trò chơi học tập để cung cấp kiến
thức mới thì yêu cầu sự cố gắng rất lớn của cô và cháu.

77%
66%
95%

Qua nghiên cứu thực trạng việc tổ chức trò chơi học tập ở trẻ mẫu giáo
lớn thường tổ chức sau các tiết học nhằm củng cố các kiến thức của các bài
dạy trước, giúp trẻ hình thành biểu tượng về thế giới động vật. Song với
chương trình đổi mới hiện nay việc tổ chức các trò chơi học tập còn đan xen
trong cả tiết học, các giờ hoạt động góc, hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời
làm thay đổi hình thức học xen lẽ giữa động và tĩnh, kích thích thu hút trẻ trong
hoạt động chơi mà học để hình thành và khắc sâu biểu tượng về thế giới động
vật cho trẻ mẫu giáo lớn đạt hiệu quả cao hơn.
Từ nghiên cứu thực trạng trên tôi rút ra được nguyên nhân sau:
Nguyên nhân chủ quan:
+ Nhận thức của giáo viên về vai trò của trò chơi học tập với việc dạy trẻ
đúng nhưng chưa phong phú. 100% giáo viên cho rằng trò chơi học tập là
phương tiện quan trọng để cung cấp kiến thức cho trẻ nhưng việc tổ chức các
trò chơi học tập sát với nội dung các bài học theo chủ điểm để trò chơi học tập
hình thành biểu tượng về thế giới động vật cho trẻ còn khó khăn.
+ Về phương pháp thì đa số giáo viên cho phương pháp tốt nhất là
phương pháp trực quan và phương pháp dùng lời nói.Vì vậy đòi hỏi điều kiện
về cơ sở vật chất phải đầy đủ, năng lực sư phạm, khả năng ứng dụng công nghệ
thông tin của giáo viên cũng phần nào hạn chế đến kết quả.
+ Giáo viên chưa khai thác hết nội dung trò chơi trong chương trình
chăm sóc giáo dục trẻ (chương trình giáo dục mầm non mới).
+ Giáo viên chưa thường xuyên đầu tư thiết kế, bổ sung các trò chơi

mới, phù hợp từng chủ điểm nhằm phát huy khả năng sáng tạo, tích cực hoạt
động.
Nguyên nhân khách quan:
+ Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các trò chơi chưa nhiều, chưa phong
phú, đa dạng. Đồ chơi còn mang nặng tính hình thức đòi hỏi sự chuẩn bị nhiều
8


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
công sức của giáo viên, luật chơi còn cứng nhắc, chưa linh hoạt và phù hợp với
từng nội dung cần ôn luyện củng cố cho trẻ.
+ Chất lượng của đồ chơi chưa sinh động, một số đồ chơi mà cô tự tạo
chưa bền, mức độ thẩm mỹ chưa cao, mất nhiều công sức chuẩn bị mà hiệu quả
sử dụng thấp.
+ Các trò chơi chưa phong phú và còn nặng nề, chưa tạo sự thu hút với
trẻ
Từ những kinh nghiệm đã tích luỹ, kết hợp với việc nghiên
cứu tài liệu, tập san, qua đài - báo, ti vi và qua thực tế giảng
dạy của hoạt động tổ chức các trò chơi học tập nhằm hình
thành biểu tượng vầ thế giới động vật cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6
tuổi tôi đã sử dụng một số biện pháp sau
3. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH VIỆC THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC
TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ
THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5 -6 TUỔI
3.1.BIỆN PHÁP 1: Làm giàu vốn hiểu biết của trẻ về thế giới động vật
3.1.1Làm giàu vốn hiểu biết của trẻ về thế giới động vật
3.1.1.1. Sử dụng công nghệ thông tin:
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, sự phát triển của hệ thống
mạng cùng với những tiện ích, ứng dụng phong phú đã tạo nên một cuộc cách
mạng trong mọi người, mọi ngành và đặc biệt là giáo dục. Chính vì vậy ngay từ

cấp học mầm non trẻ đã được làm quen với công nghệ thông tin như một phần
của hoạt động giáo dục không thể thiếu (chuyên đề công nghệ thông tin). Không
chỉ với người lớn mà đối với trẻ em mầm non thì công nghệ thông tin còn luôn
mang lại nhiều điều kì thú và hữu ích trong việc tiếp thu kinh nghiệm sống.
Hơn nữa trong việc giáo dục, truyền đạt kiết thức cho trẻ về thế giới động
vật không phải con vật nào cũng có sẵn để trẻ được trực tiếp tri giác, nhất là với
hoạt động khám phá khoa học như tìm hiểu động vật sống dưới biển, trong rừng,
côn trùng . , hay chúng ta không thể có thời gian để chứng kiến những hiện
tượng trong tự nhiên xảy ra như tìm hiểu về cách sinh sản của một số loại vật
nuôi, quá trình phát triển của chúngchính vì vậy để trẻ được tìm hiểu thế giới
xung quanh một cách bao quát nhất thì ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết
học là một việc cần thiết.
9


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
Được ưu thế là một giáo viên có khả năng sử dụng công nghệ thông tin khá
thành thạo tôi rất quan tâm và thường xuyên sử dụng công nghệ thông tin như
các bài power point, các băng hình về đời sống động vật, các trò chơi vào các
tiết học. Tôi nhận thấy khi sử dụng công nghệ thông tin vào các tiết khám phá
khoa học trẻ tỏ ra rất hào hứng, thích thú và cũng giúp trẻ nhận biết về thế giới
động vật một cách hữu hiệu hơn.
Ví dụ 1: Tìm hiểu về Vòng đời của con bướm  Chủ đề nhánh Côn trùng
Thông qua việc trình chiếu và xem phim trẻ như được giải trí và cũng là khi
lượng kiến thức cần cung cấp cho trẻ về vòng đời của sâu bướm đảm bảo trọn
vẹn với hình thức này.
Ví dụ 2: Tìm hiểu về Thế giới muôn màu dưới đáy đại dương Chủ đề nhánh:
Những con vật sống dưới nước
Trẻ xem đoạn băng hình và được tận mắt quan sát hình dạng, sự chuyển động
của các loài sinh vật biển. Từ đó trẻ khắc sâu thêm kiến thức

Địa chỉ các trang mạng để sưu tầm băng hình
https://www.youtube.com/watch?v=Ti844S3oMyM
https://www.youtube.com/watch?v=Ks3LbaJ7lfA
https://www.youtube.com/results?search_query=th%E1%BA%BF+gi%E1%BB
%9Bi+mu%C3%B4n+lo%C3%A0i
https://www.youtube.com/results?search_query=th%E1%BA%BF+gi%E1%BB
%9Bi+c%C3%B4n+tr%C3%B9ng
3.1.1.2.Cho trẻ xem tranh ảnh, tô màu, làm sách về thế giới động vật

10


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi

Trẻ xem tranh ảnh, đàm thoại về các con vật

Tô màu, vẽ về các con vật bé thích
11


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi

Làm sách về các chủ đề nhánh của THẾ GIỚI DỘNG VẬT
3.1.1.3.Trang trí môi trường lớp :
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú
ý của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm với thế giới động vật trong lớp học rất
cần thiết để làm nổi bật chủ đề. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ rãnh
rỗi tôi và trẻ thường tô màu, vẽ, cắt dán, các con vật để trang trí lớp theo chủ
điểm


Cô và trẻ cùng trang trí mảng chủ điểm
Các góc hoạt động sử dụng các sản phẩm của trẻ
12


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi

13


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi

14


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi

15


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
3.1.2.Kết hợp với phụ huynh học sinh để tăng vốn hiểu biết của trẻ về thế
giới động vật
Để nâng cao chất lượng hoạt động của trẻ trong trường mầm non để có sự
giáo dục toàn bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết
tôi thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải
quyết khó khăn của phụ huynh vì thế ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu
thêm về các hoạt động của trẻ trong trường mầm non trường tôi đã tổ chức họp
phụ huynh và tuyên truyền đến các bậc phụ huynh.
Thường xuyên trao đổi về tình hình sức khoẻ của trẻ, tình hình học tập của

trẻ đặc biệt qua các buổi đón trả trẻ tôi đã trao đổi với các bậc phụ huynh về tình
hình học tập của trẻ ở lớp, về các chủ đề chủ điểm trẻ đang học giúp phụ huynh
nắm rõ từ đó có thể tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm ở nhà, củng cố thêm
kiến thức.
Ví dụ: Trong chủ đề Thế giới động vật  Chủ đề nhánh những con vật nuôi
trong gia đình.Tôi trao đổi nội dung nhờ phụ huynh cho trẻ có điều kiện quan
sát, tìm hiểu đặc điểm riêng, thức ăn và chăm sóc các con vật nuôi trong gia đình
trẻ hặc người thân ( Bể cá cảnh, mèo, chó, chim ) Từ đó giúp trẻ có vốn hiểu
biết và trẻ nhớ hơn, hiểu và kích thích trẻ ham học hỏi trong giờ khám phá trên
lớp.
Phụ huynh mang lồng chim, bể cá cảnh đến lớp cho trẻ quan sát, chăm sóc
tại góc thiên nhiên của lớp

16


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
Vận động các bậc phụ huynh cùng tham gia đóng góp thêm các loại đồ dùng
như có phụ huynh đã sưu tầm các loại tranh ảnh về các con vật , một số thú nhồi
bông, bể cá trang trí ở góc thiên...Hàng ngày trước khi dạy một bài tìm hiểu nào
tôi thường xuyên trao đổi với các bậc phụ huynh về bài học ngày hôm nay về
nhà các bậc phụ huynh cùng trò chuyện với trẻ về bài học hoặc có thể cung cấp
cho trẻ một số kiến thức để cho trẻ học tập tốt hơn.

Ví dụ: Trong chủ đề: Những con vật sống trong rừng, tôi thông báo với phụ
huynh nội dung chủ đề nhánh và đề nghị phụ huynh cho trẻ đi tham quan công
viên Thủ Lệ, để trẻ được quan sát các con vật sống trong rừng, trò chuyện giới
thiệu cho trẻ biết tên gọi, thức ăn, môi trường sống Gợi ý giúp gia đình hướng
dẫn trẻ làm quen tạo tâm thế bước vào chủ đề giúp trẻ tiếp cận với chủ đề.
Trăm nghe không bằng một thấy nên phụ huynh cùng giáo viên có thể tổ chức

17


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
cho trẻ đi thăm quan thực tế chắc chắn nó sẽ để lại ấn tượng sâu đậm trong
lòng trẻ.

Trao đổi với phụ hunh học sinh về chương trình học, nội dung các chỉ số
cần đạt trong chủ điểm
3.2.BIỆN PHÁP 2: Tìm hiểu về cách xây dựng trò chơi học tập và tổ
chức thực hiện.
Để thiết kế được trò chơi học tập cho trẻ mẫu giáo lớn 5 -6 tuổi nhằm hình
thành biểu tượng về thế giới động vật trước tiên giáo viên cần hiểu rõ về khái
niệm cũng như cấu trúc, phương pháp tổ chức trò chơi học tập.
3.2.1.* Khái niệm trò chơi học tập của trẻ mẫu giáo.
Trò chơi học tập là trò chơi có luật và nội dung định trước đó là trò chơi
có sự nhận thức hướng đến sự mở rộng chính xác hoá, hệ thống hoá, biểu
tượng của trẻ về thế giới xung quanh hướng đến sự phát triển năng lực trí tuệ,
giáo dục lòng ham hiểu biết cho trẻ, trong đó nội dung học tập được kết hợp
với các hình thức chơi.
3.2.2. * Cấu trúc của trò chơi học tập.
Trò chơi học tập mang tính chất dạy học đồng thời như hoạt động vui
chơi, có thể mỗi trò chơi học tập có cấu trúc chơi - học đặc biệt với các nhiệm
vụ nhận thức, luạt chơi, hành động chơi và kết quả chơi.
18


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
Về nhiệm vụ nhận thức, nó đặt ra với trẻ và yêu cầu trẻ phải giải quyết
dựa vào những điều kiện đã cho. Nó khơi gợi hứng thú, tính tích cực và nguyện

vọng chơi của trẻ.
Ở trường mầm non nhiệm vụ nhận thức do giáo viên xác định dựa vào
mục đích dạy học, nội dung, chương trình giáo dục mẫu giáo.Trên cơ sở những
đặc điểm nhận thức của trẻ và phản ánh hoạt động dạy học của giáo viên.
Nhiệm vụ học tập nhằm hình thành biểu tượng về thế giới động vật trong
môi trường thiên nhiên, những đặc điểm về màu sắc, cấu tạo, hình dáng, hoạt
động của chúng. Đồng thời trò chơi học tập còn phát triển ngôn ngữ dạy trẻ
thao tác tư duy: so sánh, phân tích, tổng hợp làm cho quá trình hình thành biểu
tượng diển ra nhanh, chính xác, hệ thống lo gíc. Nhiệm vụ nhận thức là nhiệm
vụ chính trong trò chơi học tập.
+ Luật chơi (quy tắc chơi): Là những quy định chung mà người tham gia
chơi phải thực hiện luật chơi còn yếu tố tổ chức trò chơi,luật chơi chỉ ra cho
con đường để hoàn thành nhiệm vụ chơi nhận thức của trẻ. Luật chơi là tiêu
chuẩn để đánh giá hành động chơi đúng hay sai.Qua việt thực hiện luật chơi
giáo viên có thể giáo giục trẻ khả năng định hướng giáo dục phẩm chất ý chí
,giáo dục tình cảm đạo đức cho trẻ.Luật chơi là phần không thể thiếu được
trong trò chơi học tập.
+ Hành động chơi: Là hành động mà trẻ thực hiện trong khi chơi. Các
hành động chơi trong trò chơi học tập chủ yếu là những hành động nhận thức
để giúp trè có những biểu tượng đúng đắn và phong phú về các đối tượng xung
quanh, theo dấu hiệu bên ngoài như: màu sắc, kích thước
Số lượng và tính chất của hành động chơi khác nhau ở các lứa tuổi.
Ở mẫu giáo lớn hành động chơi đòi hỏi có sự liên kết với nhau giữa trẻ
này với trẻ khác, đòi hỏi có tính liên tục, tuần tự.
Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ kỹ trước khi hành động chơi có
mối liên hệ chặt chẽ.
Nhiệm vụ nhận thức có vai trò quyết định hoạt động chơi và luật chơi là
thành nội dung chơi. Luật chơi quyết định hành động chơi và qua đó giải quyết
nhiệm vụ nhận thức giúp trẻ hình thành biểu tượng về thế giới xung quanh một
cách đầy đủ chính xác.

+ Kết quả chơi: Trò chơi học tập bao giờ cũng có kết quả nhất định. Đó
là lúc kết thúc trò chơi hoàn thành một nhiệm vụ nhận thức nào đó. Đối với trẻ
em kết quả chơi khuyến khích trẻ tham gia vào những trò chơi tiếp theo.
Đối với giáo viên kết quả chơi là chỉ tiêu và mức độ khi giải quyết
nhiệm vụ học tập.
19


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
3.2.3. * Đồ chơi trong các trò chơi học tập.
- Đồ chơi là công cụ, là phương tiện để tiến hành trò chơi học tập. Đồ
chơi được GV sử dụng như phương tiện điều khiển hoạt động nhận thức của trẻ
trong các trò chơi học tập.
- Đồ chơi tạo điều kiện cho mọi trẻ tích cực hành động trực tiếp với đối
tượng, làm giàu thêm tư liệu cảm tính của trẻ về đối tượng.
- Đồ chơi là cơ sở vật chất cho hoạt động của trẻ và hướng dẫn của GV.
Đồ chơi giúp cho quá trình nhập tâm của trẻ được dễ dàng.
- Đồ chơi giúp cho sự hoạt động phối hợp của mắt, tay, các vân động
khác làm phát triển sự phân tích thị giác trên cơ sở so sánh sự giống nhau và
khác nhau giữa các đối tượng giúp trẻ nhận xét đúng hình dạng, màu sắc, kích
thước, vị trí của vật.
- Đồ chơi trong trò chơi học tập bao gồm:
+ Vật thật: những sự vật, hiện tượng có sẵn trong thiên nhiên.
+ Các đồ chơi: Sử dụng những đồ dùng có sắn, tận dụng những sản
phẩm do trẻ tự làm trong hoạt động góc .Tận dụng những nguyên vật liệu đã
qua sử dụng: Mô hình bằng nhựa, bìa cáctông, đất nặn, vải, mút xốp, các
nguyên liệu tận dụng sẵn có .Có những trò chơi sử dụng những hình ảnh có
trên mạng, sử dụng máy tính . Mang tính ứng dụng cao trong các hoạt động,
dễ làm và nhân bản..
3.2.4.* Những yêu cầu khi tổ chức trò chơi học tập cho trẻ MG

Trò chơi học tập được sử dụng trong tiết học để ôn lại những kiến thức
đã học. Các trò chơi học tập cần tổ chức theo một hệ thống nhất định, căn cứ vào
quá trình dạy học cho trẻ và như vậy mới có tác dụng tốt đối với trẻ.
Khi tổ chức trò chơi học tập cần chú ý củng cố kiến thức, rèn kỹ năng kỹ
xảo đồng thời chú ý đến giáo dục những phẩm chất đạo đức, tính chính xác,
quy tắc ứng xử.
Để tiến hành chơi phải giúp trẻ nắm vững cách chơi , trẻ chưa chơi được
nghĩa là trẻ chưa nắm được cách chơi chứ không phải vờ chưa nắm vững được
các kiến thức cần thiết. Theo lứa tuổi mức độ phức tạp của trò chơi sẽ khác
nhau. Cô có thể giải thích luật chơi, làm mẫu rồi hướng dẫn từng nhóm thậm
chí hướng dẫn từng trẻ. Sau đó cả lớp chơi hoặc chơi theo từng nhóm.
Cần đa dạng hoá các đồ chơi học tập để trẻ có thể tiếp thu được những
kiến thức hoặc rèn luyện được những kỹ năng, kỹ xảo trong tình huống khác.
- Nội dung chơi, hành động chơi, luật chơi phải phức tạp dần lên.
20


Thiết kế và tổ chức các trò chơi học tập cho trẻ 5-6 tuổi
- Trò chơi học tập kéo dài dễ đơn điệu vì vậy không nên kéo dài quá
nhiều lần một trò chơi học tập, mặt khác dựa vào sự tiếp thu, hứng thú của trẻ
trong trò chơi mà kéo dài hoặc rút ngắn số lần chơi, thời gian của trò chơi phù
hợp.
3.2.5.* Phương pháp tổ chức trò chơi học tập theo 3 bước:
- Bước 1: Cô hướng dẫn trò chơi.
+ Giải thích luật chơi, nội dung chơi.
+ Hướng dẫn trẻ chơi thử.
- Bước 2: Theo dõi quá trình chơi
+ Theo dõi việc thực hiện luật chơi, hành động chơi.
+ Theo dõi khả năng tư duy, ngôn ngữ của trẻ, động viên khuyến khích
trẻ chơi.

-Bước 3: Nhận xét sau khi chơi:
+ Nhận xét việc thực hiện và nắm vững luật chơi.
+ Nhận xét thành tích của trẻ trong giờ chơi.
+ Nhận xét mối quan hệ của trẻ trong nhóm chơi.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH CHO TRẺ THAM QUAN DÃ NGOẠI LÀM
QUEN VỚI THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT TẠI LỚP MẪU GIÁO LỚN

21