Ung thư biểu mô tế bào vảy là một u ác tính của tế bào gai thượng bì xâm nhập lớp hạ bì; ung thư này thường xảy ra ở những khu vực tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Sự hủy hoại cục bộ có thể lan rộng, và di căn xảy ra trong giai đoạn tiến triển. Chẩn đoán dựa vào sinh thiết. Điều trị tùy thuộc vào đặc điểm của khối u và có thể liên quan đến nạo bằng cu-ret, đốt điện, phẫu thuật cắt bỏ, phẫu thuật lạnh, hoặc thỉnh thoảng dùng xạ trị.
[Xem thêm Tổng quan về ung thư da Tổng quan về ung thư da Ung thư da là loại ung thư phổ biến nhất và thường phát triển ở vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là người lao động ngoài trời, vận động viên, người tắm nắng và... đọc thêm .]
Ung thư biểu mô tế bào vảy là loại ung thư da phổ biến thứ 2 sau ung thư biểu mô tế bào đáy Ung thư biểu mô tế bào đáy Ung thư tế bào đáy là một sẩn nông trên bề mặt, phát triển chậm hoặc là nốt có nguồn gốc từ các tế bào thượng bì nhất định. Ung thư tế bào đáy phát sinh từ tế bào gai gần lớp đáy và có thể được... đọc thêm
, với > 1 triệu trường hợp mỗi năm ở Mỹ và 2.500 trường hợp tử vong. Nó có thể phát triển trong mô bình thường, trong thương tổn trước dày sừng ánh sáng Dày sừng ánh sáng [Xem thêm Tổng quan về ảnh hưởng của ánh sáng mặt trời.] Tiếp xúc lâu với ánh sáng mặt trời [lão hóa da, bệnh dermatoheliosis, lão hóa da do tác nhân bên ngoài], chủ yếu bằng cách gây hủy hoại... đọc thêm
, trong dát bạch sản miệng Các thay đổi tiền ác tính [loạn sản] U có thể bắt nguồn từ bất kỳ loại mô nào trong và xung quanh miệng, bao gồm mô liên kết, xương, cơ và dây thần kinh. Thông thường hay gặp u hình thành trên môi, mặt bên lưỡi, sàn miệng, và vòm... đọc thêm
, hoặc trong một vết sẹo bỏng.
Triệu chứng cơ năng và triệu chứng thực thể
Biểu hiện lâm sàng rất khác nhau nhưng bất kỳ tổn thương nào trên bề mặt tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng cần được nghi ngờ. Khối u có thể bắt đầu như một sẩn đỏ hoặc mảng đỏ có bề mặt phủ vảy tiết hoặc vảy da và có thể trở thành nốt hoặc dày sừng, đôi khi có bề mặt sần sùi. Trong một số trường hợp, phần lớn tổn thương có thể nằm dưới tầng của da xung quanh. Cuối cùng, khối u loét và xâm nhập mô bên dưới.
Chẩn đoán
Sinh thiết
Sinh thiết là điều cần thiết.
Chẩn đoán phân biệt
Chẩn đoán phân biệt đa dạng dựa trên sự xuất hiện của thương tổn.
Loét không lành cần được phân biệt với viêm da mủ hoại thư Viêm da mủ hoại thư Viêm da mủ hoại thư là hoại tử da tiến triển mãn tính, tăng bạch cầu đa nhân trung tính, nguyên nhân không rõ, thường liên quan đến bệnh hệ thống và đôi khi là chấn thương da. Nguyên nhân không... đọc thêm
và loét ứ trệ tĩnh mạch Chẩn đoán Viêm da ứ trệ là viêm da ở chân dưới do suy tĩnh mạch mạn tính. Triệu chứng là ngứa, bong da, tăng sắc tố, và đôi khi loét. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng. Điều trị hướng vào suy tĩnh mạch mạn tính... đọc thêm
.
Tổn thương nốt và dày sừng cần được phân biệt với keratoacanthomas Keratoacanthoma Keratoacanthomas là các nốt tròn, cứng, thường có màu nâu đỏ có đường viền dốc và một miệng núi lửa đặc trưng có chứa chất keratin; chúng lành tự nhiên, nhưng một số có thể là dạng biệt hóa... đọc thêm
[có thể là tế bào ung thư biểu mô tế bào vảy] và hạt cơm thông thương Mụn cóc Mụn cóc là bệnh phổ biến, lành tính, tổn thương thượng bì do nhiễm papillomavirus ở người. Chúng có thể xuất hiện bất cứ nơi nào trên cơ thể với nhiều hình thái khác nhau. Chẩn đoán bằng khám... đọc thêm
.
Mảng vảy da cần được phân biệt với ung thư biểu mô tế bào đáy Ung thư biểu mô tế bào đáy Ung thư tế bào đáy là một sẩn nông trên bề mặt, phát triển chậm hoặc là nốt có nguồn gốc từ các tế bào thượng bì nhất định. Ung thư tế bào đáy phát sinh từ tế bào gai gần lớp đáy và có thể được... đọc thêm
, dày sừng ánh sáng Dày sừng ánh sáng [Xem thêm Tổng quan về ảnh hưởng của ánh sáng mặt trời.] Tiếp xúc lâu với ánh sáng mặt trời [lão hóa da, bệnh dermatoheliosis, lão hóa da do tác nhân bên ngoài], chủ yếu bằng cách gây hủy hoại... đọc thêm
, hạt cơm thông thường Mụn cóc Mụn cóc là bệnh phổ biến, lành tính, tổn thương thượng bì do nhiễm papillomavirus ở người. Chúng có thể xuất hiện bất cứ nơi nào trên cơ thể với nhiều hình thái khác nhau. Chẩn đoán bằng khám... đọc thêm
, dày sừng da dầu dày sừng tiết bã dày sừng da dầu là tổn thương thượng bì bề mặt, thường có sắc tố, thường sùi nhưng có thể như những sẩn nhẵn. Nguyên nhân không rõ, nhưng các đột biến di truyền đã được xác định trong một số... đọc thêm
, bệnh vẩy nến Bệnh vẩy nến Bệnh vẩy nến là một bệnh viêm có biểu hiện rõ nhất là các sẩn và mảng đỏ, ranh giới rõ bao phủ bởi các vảy da trắng bạc. Nhiều yếu tố nguy cơ, bao gồm di truyền học. Các tác nhân kích thích... đọc thêm , và viêm da đồng xu Chàm đồng xu Viêm da đồng xu là viêm da có đặc điểm là các thương tổn chàm có hình dạng đồng xu hoặc hình đĩa. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng. Các phương pháp điều trị bao gồm corticosteroid tại chỗ và liệu... đọc thêm
[chàm đồng xu].
Tiên lượng
Nhìn chung, tiên lượng cho các tổn thương nhỏ được loại bỏ sớm và đầy đủ là rất tốt. Sự di căn gần và xa của ung thư biểu mô tế bào vảy trên da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời không phổ biến nhưng có thể gặp, đặc biệt với các khối u biệt hóa không tốt. Đặc điểm của khối u tiến triển hơn bao gồm
Kích thước > 2 cm đường kính
Độ sâu xâm nhập > 2 mm
Xâm nhập quanh thần kinh
Vị trí trên tai hoặc vùng môi không lông
Tuy nhiên, khoảng 1/3 số ung thư lưỡi hoặc niêm mạc đã di căn trước khi chẩn đoán [xem Ung thư tế bào vảy khoang miệng Ung thư tế bào vảy khoang miệng Mỗi năm có khoảng 30.000 ngưởi bị ung thư biểu mô tế bào vảy khoang miệng ở Mỹ. Trên 95% là do hút thuốc lá, uống rượu, hoặc cả hai. Những tổn thương sớm, tự lành lại hiếm khi có triệu chứng... đọc thêm
].
Bệnh giai đoạn cuối, có thể cần phẫu thuật mở rộng, rất có thể sẽ di căn. Nó di căn ban đầu đến khu vực quanh da và các hạch bạch huyết và cuối cùng là các cơ quan lân cận. Ung thư xảy ra gần tai hoặc viền môi, trong sẹo, hoặc có xâm nhập quanh thần kinh có khả năng di căn cao. Tỉ lệ sống 5 năm của bệnh di căn sau điều trị là 34%.
Điều trị
Thông thường kỹ thuật phá hủy tại chỗ
Điều trị ung thư biểu mô tế bào vảy cũng tương tự như đối với điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy Điều trị Ung thư tế bào đáy là một sẩn nông trên bề mặt, phát triển chậm hoặc là nốt có nguồn gốc từ các tế bào thượng bì nhất định. Ung thư tế bào đáy phát sinh từ tế bào gai gần lớp đáy và có thể được... đọc thêm
bao gồm nạo cu-ret và đốt điện, phẫu thuật cắt bỏ, phẫu thuật lạnh, hóa trị liệu tại chỗ [imiquimod hoặc 5-fluorouracil] và điều trị bằng quang động, hoặc, đôi khi, xạ trị. Điều trị và theo dõi phải được giám sát chặt chẽ vì nguy cơ di căn cao hơn so với ung thư biểu mô tế bào đáy.
Ung thư biểu mô tế bào vảy ở môi hoặc các đường nối da niêm mạc khác cần được cắt bỏ; đôi khi, chữa khỏi là khó khăn.
Sự tái phát và các khối u lớn cần được điều trị tích cực với phẫu thuật được kiểm soát bằng phương pháp phẫu thuật Mohs, trong đó các đường viền mô được cắt bỏ dần cho đến khi mẫu không còn thương tổn u [được xác định bằng kiểm tra kính hiển vi trong quá trình phẫu thuật] hoặc bằng phương pháp tiếp cận nhóm với phẫu thuật và xạ trị. Do các khối u xâm lấn quanh thần kinh tiến triển, nên xạ trị được xem xét sau khi phẫu thuật.
Bệnh di căn nếu xác định và được khu trú thì có thể đáp ứng với xạ trị. Di căn lan rộng không đáp ứng với các phác đồ điều trị hóa trị liệu.
Phòng ngừa
Vì ung thư biểu mô tế bào vảy dường như liên quan đến tiếp xúc với tia cực tím [UV] nên cần một số biện pháp để hạn chế tiếp xúc.
Tránh nắng: Tìm kiếm bóng râm, giảm thiểu các hoạt động ngoài trời từ 10 AM và 4 PM [khi tia mặt trời mạnh nhất] và tránh tắm nắng và sử dụng giường tắm nắng.
Sử dụng quần áo bảo hộ: Áo sơ mi dài tay, quần dài và mũ rộng
Sử dụng kem chống nắng: ít nhất yếu tố bảo vệ nắng [SPF] là 30 với bảo vệ UVA / UVB phổ rộng, được sử dụng theo chỉ dẫn [tức là dùng lại sau 2 giờ và sau khi bơi hoặc đổ mồ hôi]; không nên được sử dụng để kéo dài tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Những điểm chính
Ung thư biểu mô tế bào vảy bởi vì có tần xuất xuất hiện cao và có hình thái đa dạng nên cần được xem xét trong bất kỳ thương tổn nào trong vùng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Di căn không phổ biến nhưng có nhiều khả năng xảy ra ở các ung thư liên quan đến bề mặt lưỡi hoặc niêm mạc; mà xảy ra gần tai, viền môi, hoặc trong sẹo; hoặc có sự xâm lấn quanh thần kinh.
Điều trị bằng phương pháp phá huỷ cục bộ, đôi khi phối hợp với xạ trị [ví dụ: khối u lớn, tái phát hoặc xâm nhập quanh thần kinh].