Sốt rét là bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào máu lây truyền bởi muỗi Anophen cái. Bệnh do ký sinh trùng đơn bào Plasmodium gây ra. Bạn sẽ thấy các triệu chứng của sốt rét xuất hiện 8–25 ngày sau khi bị muỗi đốt. Muỗi Anophen truyền bệnh sốt rét thích đốt người vào thời gian chập tối và lúc bình minh.
Sốt xuất huyết lây truyền thông qua muỗi Aedes aegypti [hay còn gọi là muỗi vằn]. Bệnh cũng gây ảnh hưởng đến các tế bào hồng cầu, tiểu cầu trong máu. Sốt xuất huyết do virus Dengue gây nên, các triệu chứng của bệnh sẽ xuất hiện sau 4-13 ngày. Muỗi sốt xuất huyết ưa đốt người trong ánh sáng ban ngày.
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Những cách phát hiện trùng sốt rét trong cơ thể
Triệu chứng của sốt rét và sốt xuất huyết
Mặc dù cả hai đều là bệnh do muỗi truyền nhiễm, nhưng các triệu chứng của bệnh vẫn có sự khác nhau.
Triệu chứng sốt rét
Sốt rét thường biểu hiện các triệu chứng như:
- Sốt và ớn lạnh
- Nhức đầu
- Buồn nôn và ói mửa
- Đau cơ và mệt mỏi
Những thay đổi của cơ thể khi nhiễm sốt rét bao gồm:
- Trong thời gian sốt rét, các tế bào hồng cầu chết nhanh chóng. Lúc này, lá lách không thể sản xuất đủ hồng cầu cho cơ thể, do đó dẫn đến suy nội tạng.
- Do những thay đổi trong lá lách nên bệnh nhân sẽ cảm thấy đau ở bụng bên trái, luôn trong trạng thái no và dễ bị mệt mỏi.
- Ngoài ra, nhiệt độ cơ thể người bệnh có thể lên tới 40oC.
Triệu chứng sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết cũng gây ra các triệu chứng tương tự sốt rét như sốt cao, mệt mỏi và buồn nôn. Tuy nhiên, chúng cũng có các triệu chứng khác:
- Đau ở sau mắt
- Viêm các tuyến trong cơ thể
- Phát ban
- Chảy máu chân răng
- Chảy máu cam hoặc bầm tím khắp cơ thể
Sốt xuất huyết làm giảm số lượng bạch cầu và tiểu cầu xuống mức thấp nhất. Nguyên nhân là do virus sốt xuất huyết làm hỏng tủy xương của người bệnh [tủy xương là trung tâm sản xuất tiểu cầu chính].
Dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết điển hình là đau đầu dữ dội đi kèm với cơn đau nhói ở khắp cơ thể.
Cách điều trị của sốt rét và sốt xuất huyết
Cách điều trị sốt rét
Đây là một số loại thuốc được sử dụng nhiều và hiệu quả nhất trong chữa trị bệnh sốt rét:
- Thuốc quinine, chloroquin: Dùng để tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét có trong hồng cầu của người bệnh.
- Thuốc Primaquine: Dùng để tiêu diệt giao bào của ký sinh trùng. Loại thuốc này không được sử dụng cho phụ nữ có thai, trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi hoặc người có tiểu sử bị thiếu G6PD.
- Các loại thuốc kháng sinh: Kháng sinh doxycycline và clindamycin thường được dùng phối hợp với quinine sulfat trong trường hợp sử dụng quinine không đem lại hiệu quả.
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Điều trị sốt rét tại nhà bằng những nguyên liệu tự nhiên
Cách điều trị sốt xuất huyết
Sốt rét có thể được điều trị bằng thuốc. Trong khi đó, người ta vẫn chưa tìm ra cách để tiêu diệt virus sốt xuất huyết. Việc điều trị sốt xuất huyết chủ yếu chỉ giúp đẩy lùi các triệu chứng của bệnh như sốt cao, đau xương khớp…
Mỗi tình trạng bệnh cụ thể sẽ được chỉ định theo các phương pháp khác nhau. Dưới đây là những gợi ý điều trị bệnh sốt xuất huyết:
- Nghỉ ngơi, ăn uống hợp lý
- Uống nhiều nước
- Kết hợp sử dụng paracetamol giúp giảm đau và hạ sốt. Bệnh nhân không nên sử dụng thuốc aspirin, ibuprofen và naproxen để giảm đau vì sẽ khiến các triệu chứng trở nên nặng hơn.
- Trong trường hợp nặng, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm máu, truyền dịch cho bệnh nhân để ngăn ngừa mất nước nặng.
Bạn có thể quan tâm: Những lưu ý khi điều trị sốt xuất huyết tại nhà
Phòng bệnh sốt rét và sốt xuất huyết
Cách phòng bệnh chủ yếu cho cả bệnh sốt rét và sốt xuất huyết là ngăn ngừa muỗi đốt.
Môi trường ẩm ướt, kém vệ sinh là điều kiện cho muỗi sinh sôi và phát triển, do đó mỗi người cần có ý thức vệ sinh sạch sẽ môi trường nơi mình sinh sống.
Khi ngủ nên mắc màn để không bị muỗi đốt, dùng bình xịt côn trùng để loại bỏ muỗi.
Mặc các loại trang phục có màu sáng và che kín da thay vì quần áo tối màu, tránh tạo sự thu hút cho muỗi.
Bệnh sốt rét và sốt xuất huyết đều là những bệnh lý nguy hiểm và có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Tuy nhiên, hai căn bệnh này có nhiều điểm tương đồng khiến nhiều bệnh nhân nhầm lẫn dẫn đến việc điều trị chưa đạt hiệu quả cao. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra những điểm khác nhau của hai loại bệnh này và hướng dẫn phòng ngừa bệnh.
Menu xem nhanh:
1.Tìm hiểu chung về bệnh sốt xuất huyết và bệnh sốt rét
1.1 Sốt rét là bệnh gì?
Sốt rét là bệnh gây ra do kí sinh trùng đơn bào Plasmodium và lây truyền thông qua muỗi Anophen ảnh hưởng lớn đến tế bào của người bệnh. Khi xâm nhập vào cơ thể chúng có thể hút chất dinh dưỡng từ tế bào máu và từ đó đẩy nhanh quá trình chúng phát triển.
Căn bệnh này thường bùng phát ở những khu vực có kí hậu nhiệt đới và hiện đang ghi nhận nhiều trường hợp mắc và tử vong do bệnh. Những triệu chứng thường gặp của bệnh bao gồm: sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ, nôn… Một số bệnh nhân cũng có thể kém hấp thu và chân sưng phù… sau khoảng 8-15 ngày ủ bệnh kể từ khi muỗi đốt.
1.2 Sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi virus Dengue thông qua muỗi vằn cái mang bệnh. Căn bệnh này gây ảnh hưởng rất lớn đến tế bào tiểu cầu và hồng cầu trong máu với những triệu chứng sau khoảng 4-13 ngày.
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi virus Dengue thông qua muỗi vằn cái mang bệnh
Bệnh có thể khiến người mắc đau mỏi cơ khớp, sốt cao, phát ban, nôn ói… còn nếu diễn biến nặng có thể xuất huyết, hạ huyết áp đột ngột, suy tạng, tử vong…
Đa số muỗi vằn mang virus sốt xuất huyết thường sinh sản vào mùa mưa ẩm, chủ yếu là tháng 7-11 và thường chúng có thói quen đốt người trong thời điểm ban ngày hoặc sáng sớm.
Thời điểm giao mùa hoặc mưa ẩm khiến muỗi phát triển và tấn công nhiều bệnh nhân, tình hình sốt xuất huyết có thể diễn biến phức tạp do đó bạn cần phòng ngừa sớm nguy cơ bệnh ngay từ ban đầu thông qua diệt muỗi tại nơi sống.
2. Hướng dẫn phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét
Tuy có nhiều điểm tương đồng nhưng bệnh sốt rét và sốt xuất huyết có 8 điểm giúp người bệnh phân biệt như sau:
2.1 Tác nhân gây bệnh
Sốt xuất huyết lây truyền thông qua muỗi vằn Aedes Aegypti, chúng đốt người bệnh và mang virus Dengue gây xuất sốt huyết giữ ở tuyến nước bọt rồi lây bệnh cho người lành sau khi đốt. Muỗi vằn Aedes Aegypti thường hoạt động vào ban ngày.
Cũng là lây bệnh do muỗi nhưng sốt rét lây truyền bệnh bởi muỗi cái Anophen, chúng đốt người bệnh chứa virus sốt rét và truyền sang người lành. Loài muỗi này lại thường hoạt động vào ban đêm.
2.2 Nơi cư trú và bùng dịch phổ biến
Sốt xuất huyết thường bùng phát mạnh mẽ ở những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới bởi thời tiết nắng ẩm, mưa nhiều.
Trong khi đó, sốt rét gây ảnh hưởng đến nhiều khu vực châu Á và một số khu vực châu Âu và Trung Đông.
2.3 Thời gian ủ bệnh
Sốt xuất huyết thường ủ bệnh khoảng 3 đến 14 ngày tình từ thời điểm bị muỗi đốt.
Sau khi bị muỗi vằn đốt, virus Dengue gây bệnh có thể trú ẩn trong cơ thể khoảng 3-14 ngày
Đối với sốt rét thời gian ủ bệnh thường lâu hơn là từ 10-15 ngày tính từ thời điểm bị muỗi đốt.
2.4 Phương thức truyền bệnh
Sốt xuất huyết có thể lây truyền thông qua vết chích của muỗi vằn cái. Đây cũng là phương thức lây nhiễm chính của bệnh.
Trong khi đó, bệnh sốt rét có thể lây truyền qua muỗi Anophen, kim tiêm nhiễm virus hoặc đường truyền máu.
2.5 Phân biệt sốt rét và sốt xuất huyết qua triệu chứng của bệnh
Theo đó, những triệu chứng phổ biến nhất của bệnh sốt xuất huyết bao gồm: sốt đột ngột, đau đầu, đau hốc mắt, ăn uống kém, chảy máu lợi, phát ban[thường ở tay và chân]…
Đối với sốt rét, người bệnh có thể sốt, ớn lạnh, nôn, ho khan, toát mồ hôi, ngất xỉu…
2.6 Vắc xin phòng chống bệnh
Hiện nay chưa có vắc xin sốt xuất huyết được sử dụng tại Việt Nam, cách duy nhất phòng bệnh là bạn cần tránh để muỗi đốt, uống nhiều nước và điều trị ngăn chặn biến chứng bệnh.
Mặc dù cũng chưa có vắc xin nhưng bệnh sốt rét có nhiều loại thuốc phòng chống như: Chloroquine, Hydroxychloroquin, Mefloquine…
2.7 Phân biệt sốt rét và sốt xuất huyết thông qua các biến chứng bệnh
Cả sốt xuất huyết và sốt rét đều có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Những biến chứng khác nhau của hai căn bệnh này bao gồm:
Sốt xuất huyết khi diễn biến nguy hiểm có thể gây biến chứng như: viêm phổi, viêm tim, xuất huyết cơ quan, suy đa tạng…
Những nguy cơ biến chứng từ sốt rét bao gồm: suy thận, ảnh hưởng tới chức năng gan, tích nước ở phổi, hạ bạch cầu…
2.8 Phương pháp chẩn đoán bệnh
Hiện nay sốt xuất huyết có thể được chẩn đoán thông qua xét nghiệm kháng nguyên, kháng thể. Sốt rét thường được chẩn đoán với những xét nghiệm hiển vi về hình ảnh của virus.
Bệnh nhân cần thực hiện một số xét nghiệm sàng lọc để biết được tình trạng bệnh của mình
3. Cách phòng ngừa sớm bệnh sốt xuất huyết và sốt rét
Cả bệnh sốt xuất huyết và sốt rét đều lây truyền qua muỗi do đó cách ngăn chặn bệnh tốt nhất là diệt muỗi, diệt bọ gậy và loăng quăng để tránh muỗi đốt:
– Triệt phá những nơi sinh sản của muỗi, vệ sinh và đậy kín nơi chứa nước tránh muỗi đẻ trứng
– Thu gom và xử lý rác thải sạch sẽ khu vực sinh sống
– Mặc đồ dài tay và các trang phục màu sáng
– Ngủ trong màn dù ngày hay đêm
– Hợp tác với ngành y tế và chính quyền trong phun thuốc phòng muỗi, diệt muỗi
– Bổ sung đầy đủ vitamin D hỗ trợ cơ thể có sức đề kháng và miễn dịch tốt hơn
– Sử dụng công cụ để chống muỗi như: xịt muỗi, vợt điện, kem chống muỗi, lưới chống muỗi…
– Nếu nhà có người mắc bệnh thì cần có những phương pháp phù hợp tránh lây cho người khác.
Bài viết trên đây chúng tôi đã tổng hợp 8 điểm khác biệt giữa sốt rét và sốt xuất huyết bạn cần lưu ý. Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và có phác đồ điều trị chuẩn xác, bạn hãy đến các cơ sở y tế để thực hiện xét nghiệm sàng lọc và thăm khám với bác sĩ chuyên khoa.
Sốt rét và sốt xuất huyết có gì khác nhau?
2.5 Phân biệt sốt rét và sốt xuất huyết qua triệu chứng của bệnh. Theo đó, những triệu chứng phổ biến nhất của bệnh sốt xuất huyết bao gồm: sốt đột ngột, đau đầu, đau hốc mắt, ăn uống kém, chảy máu lợi, phát ban[thường ở tay và chân]… Đối với sốt rét, người bệnh có thể sốt, ớn lạnh, nôn, ho khan, toát mồ hôi, ngất xỉu…
Tại sao người bị sốt rét khi đang sốt nóng cao mà người lại rét run cầm cập?
Khi cơ thể tăng nhiệt độ cao hơn mức bình thường [sốt cao], vùng dưới đồi sẽ tự khởi động hệ thống làm mát cơ thể bằng cách tăng tiết mồ hôi, tăng lưu lượng máu dưới da. Và lúc này, bệnh nhân sẽ có cảm giác ớn lạnh, rét run. Người bị sốt thường đóng kín cửa, đắp chăn, mặc nhiều quần áo để giảm cơn lạnh.
Tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết bệnh sốt rét là gì?
Sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, các triệu chứng của bệnh sẽ xuất hiện sau 4 - 13 ngày. Muỗi sốt xuất huyết ưa đốt người trong ánh sáng ban ngày. Sốt rét là bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào máu lây truyền bởi muỗi Anophen cái. Bệnh do ký sinh trùng đơn bào Plasmodium gây ra.
Sau khi bị muỗi đốt bao lâu thì bị sốt xuất huyết?
Sốt xuất huyết gây ra các triệu chứng giống như cúm và kéo dài từ 2-7 ngày. Sốt xuất huyết thường có thời gian ủ bệnh từ 4-10 ngày sau khi bị muỗi mang mầm bệnh đốt. Một phần nhỏ người bị sốt xuất huyết sẽ bị sốt xuất huyết nặng, giai đoạn nguy kịch diễn ra trong khoảng 3-7 ngày kể từ khi có dấu hiệu bệnh đầu tiên.