SKKN về đọc sách

MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VIỆC ĐỌC SÁCH CỦA HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Sách là người bạn chân thành và sáng suốt. Nó chỉ cho bạn con đường đúng
đắn, nó giữ cho bạn khỏi bị lầm lạc, có sách bên mình thì cả trong thời thơ ấu, cả
giữ lúc thanh xuân và cả khi đã về già bạn không cô độc, bạn thấy mình mạnh mẽ.
Trong đời sống tinh thần, sách có vai trò rất quan trọng, là  chìa khóa vàng
mở cửa lâu đài trí tuệ và tâm hồn của con người. Sách cũng là người thầy siêu việt
thắp sáng nguồn tri thức vô biên, dạy con người biết sống, biết hành xử trong cuộc
sống. Mặc dù ngày càng bị các phương tiện truyền thông mới  tấn công, song
sách vẫn là người bạn tâm giao chia sẻ niềm vui, nỗi buồn của con người.
Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của các thiết bị mạnh mẽ của các thiết
bị điện tử, con người đang sống trong một không gian ảo, nhưng hoàn toàn là một
xã hội thật. Hiện nay, những thói quen đọc sách của mọi người đã thay đổi hoàn
toàn, khá nhiều thư viện được coi là thiên đàng của những người yêu sách, cũng
dần vắng bóng những độc giả trung thành. Thay vào đó, những quán cà phê, những
trang mạng điện tử, không đáp ứng được nhu cầu của người yêu sách dần trở
thành nơi có sức hút lớn số lượng độc giả đến tham quan. Nhiều quán cà phê,
những trang mạng điện tử được bày trí hiện đại, phù hợp với nhiều đối tượng có
nhu cầu đọc sách đang mọc lên như nấm. Ở những nơi đó, người đọc không chỉ
được hưởng thụ không khí vui tươi, lãng mạn, mà còn được thư giãn. Nhiều trang
thiết bị hỗ trợ như mạng wifi, truyền hình cáp tăng thêm sức hấp dẫn cho người
yêu sách. Và nhu cầu đọc bắt đầu xuất hiện một khái niệm mới: cà phê sách. Cuộc
sống số dần thay đổi thói quen đọc sách của con người. Cà phê sách là sự kết hợp
hài hòa giữa văn hóa đọc và văn hóa uống cà phê của người Việt. Hai yếu tố đó
góp phần đem lại một hình ảnh văn minh, hiện đại, thể hiện nét văn hóa riêng của
người đô thị thời hiện đại.
Đọc sách luôn là nhu cầu thiết yếu và cách thưởng thức văn hóa sang trọng.
Nó cũng là cách tốt nhất để làm giàu vốn từ vựng của con người. những thuộc tính
đi liền với việc đọc là suy nghĩ, suy ngẫm, tra cứu, tìm tòi là cơ sở hữu ích cho
việc nâng cao tri thức, hiểu biết, tạo dựng sự vững chắc trong toàn bộ hệ thống
1

kiến thức, nhận thức của mỗi con người. Khối lượng kiến thức thu thập được từ
việc đọc chính là thước đo đánh giá khả năng tri thức của mỗi người. Con người
không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận thông tin từ sách, mà còn biết thưởng thức
những cái đẹp của kiến thức thông qua lăng kính sáng tạo của tác giả.
Hiện nay đa số học sinh phổ thông rất lười đến thư viện, các em hầu như
không biết thư viện là gì, đến thư viện để làm gì và ngại không muốn đọc sách vì
hầu hết thời gian các em đều tập trung vào việc học tập, thời gian ra chơi thì rất ít.
Muốn lôi kéo các em đến thư viện là điều hết sức khó khăn.
Vì vậy, tôi quyết định thực hiện đề tài nghiên cứu:
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VIỆC ĐỌC SÁCH CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
Trong cuộc sống, đọc sách là một trong những cách thức giúp con người thư
giãn, tích lũy kiến thức, nâng cao khả năng tư duy. Cùng với sự phát triển của xã
hội, ở Việt Nam trong thời gian qua, thị trường sách trở nên vô cùng phong phú về
nội dung cũng như đa dạng về hình thức, nhằm phục vụ tối đa nhu cầu đọc sách
của con người. Tuy nhiên, với những hình thức giải trí mới đầy tính công nghệ như
Internet, truyền hình, truyền thanh, băng đĩa do đó việc đọc sách đã ít nhiều bị
ảnh hưởng và từng bước bị thay đổi.
Nhiều người tỏ ra lo ngại, với sự ra đời của các phương tiện nghe nhìn, trong
tương lai gần nhu cầu đến thư viện đọc sách sẽ bị lấn át. Nếu như trước đây, đọc
sách là thú vui, thói quen của rất nhiều người, ngày nay thói quen ấy đang có nguy
cơ bị mất dần đi. Tất nhiên, đối với các nhà nghiên cứu khoa học, nhà văn, nhà
báo, nhà giáo, sinh viên, học sinh đọc sách vẫn là một công việc bắt buộc,
thường xuyên bởi nếu thiếu nó, người ta rất khó để có được một chuyên môn tốt,
một khối lượng kiến thức đủ rộng để phục vụ công việc.
Những năm gần đây nền giáo dục của nước ta có nhiều sự thay đổi và biến
động không ngừng, nhưng Đảng và nhà nước ta vẫn đặc biệt quan tâm đến sự
nghiệp giáo dục, đến vấn đề chất lượng dạy và học.
Lứa tuổi học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường trung học phổ thông là lứa tuổi
đang có những biến động lớn về tâm sinh lý. Tức là đang phát triển nhân cách, tình
2

cảm, trí tuệ, để có được những tri thức và kĩ năng cơ bản trong giao tiếp, ứng xử
trong cuộc sống. Như vậy, nhu cầu đọc sách của học sinh ngày càng phải được
phổ biến cho lứa tuổi đang ngồi trên ghế nhà trường để các em phát triển nhân
cách, đạo đức tốt hơn.
Song với lứa tuổi học sinh ở cấp THPT, mặc dù cơ thể phát triển mạnh nhưng
nhận thức của các em còn non trẻ, có thể nói là bồng bột, tư duy chưa đạt tới đỉnh
cao.
Bởi vậy, các em cần có người hướng dẫn chỉ đạo để đi vào nề nếp, dần dần trở
thành người sống có ích trong xã hội.
Ngày nay do sự phát triển nhảy vọt của khoa học kỹ thuật và công nghệ cũng
như sự xuất hiện của xu thế toàn cầu hóa, học sinh tiếp xúc với nhiều luồng tư
tưởng, lối sống từ bên ngoài, đặc biệt là ở phương Tây, trong đó có những lối sống,
hành vi không lành mạnh, nếu tiếp thu có thể gây ảnh hưởng xấu tới thuần phong,
mĩ tục của dân tộc.
Đọc sách luôn là nhu cầu thiết yếu và là cách thưởng thức văn hóa sang trọng.
Nó cũng là cách tốt nhất để làm giàu vốn từ vựng của con người. Những thuộc tính
đi liền với việc đọc là suy nghĩ, suy ngẫm, tra cứu, tìm tòi là cơ sở hữu ích cho
việc nâng cao tri thức, hiểu biết, tạo dựng sự vững chắc trong toàn bộ hệ thống
kiến thức, nhận thức của mỗi con người.
Đọc sách, báo là cần thiết, có ý nghĩa lớn trong việc nâng cao trình độ, tự hoàn
thiện bản thân. Song, không phải ai đọc sách cũng thu được kết quả như mong
muốn. Để nâng cao chất lượng và hiệu quả đọc sách, cần phải có phương pháp và
kỹ năng đọc thích hợp. Trong thực tế, phương pháp và kỹ năng đọc do kết quả học
tập, rèn luyện và kinh nghiệm rút ra của từng người từ thực tế, bởi kết quả của kỹ
năng và phương pháp đọc phụ thuộc vào khả năng nhận thức, sức khỏe, thói quen
lao động của mỗi người.
Trong trường học có thư viện đồ sộ sách, tài liệu, truyện sẽ là nơi hội tụ tri
thức nhân loại để giúp thầy cô giảng dạy, học sinh học tập và còn hơn thế nữa, đây
còn là kho truyện, kho tri thức giúp con người mở mang hiểu biết và vốn sống cho
chính bản thân. Chính vì thế, ở những quốc gia có nền giáo dục phát triển, hệ thống
thư viện đặc biệt được coi trọng, thậm chí ngày nay, ngay quốc gia láng giềng
3

Trung Quốc nhiều trường học thư viện được số hóa, rất dễ cho người sử dụng tra
cứu, kiếm tìm tài liệu mình cần. Ở nước ta cũng thế, một số thư viện lớn như thư
viện Quốc gia, thư viện trường Đại học Đà Lạt và một số thư viện của trường đại
học thuộc khu vực Thành phố Hồ Chí Minh cũng có những trang thiết bị hiện đại
phục vụ tốt cho nền giáo dực nước ta hiện nay.
Các giải pháp thực hiện để học sinh đến thư viện là sinh hoạt dưới cờ, tổ chức
các cuộc thi kể chuyện, ngày hội đọc sách nhằm thu hút số lượng học sinh và toàn
thể cán bộ , công nhân viên nhà trường tham gia đầy đủ. Cùng với những hình thức
đó thì việc đặt những câu khẩu hiệu băng rôn, tuyên truyền và thực hiện đưa sách
đến tận tay học sinh, thực hiện mỗi lớp là một thư viện nhỏ, tổ chức các buổi thảo
luận sách theo chủ đề. Các giải pháp nêu trên là giải pháp thay thế một phần giải
pháp đã có.
Qua đó phải nâng cao trình dộ đọc sách và kích thích học sinh có hứng thú đến
thư viện đọc sách một cách vui vẻ và thân thiện, và để thư viện phát huy hết khả
năng thiết thực mà nó mang lại.
III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
Trường THPT Tôn Đức Thắng nằm ở ấp 3, xã Phú Lập, huyện Tân Phú, tỉnh
Đồng Nai, tuyển học sinh từ địa bàn nhiều xã lân cận( Phú Lập, Phú Thịnh, Nam
Cát Tiên, Núi Tượng, Tà Lài), thậm chí cả học sinh ở Thanh Sơn và thị trấn Tân
Phú. Chất lượng đầu vào rất thấp( hầu như nhận toàn bộ hồ sơ) nên khó tránh khỏi
trường hợp học sinh bỏ học giữa chừng do sức học không theo nổi, hoặc ở lại lớp.
Bên cạnh đó, do trường xây dựng ở địa bàn mà người dân chủ yếu làm rẫy, chỉ
có một số ít là cán bộ công nhân viên và tiểu thương nên điều kiện kinh tế của
nhân dân còn hạn chế dẫn tới học sinh chưa được quan tâm đầy đủ về mọi phương
diện, nhất là nhu cầu đọc sách của các em.
Ngày nay, do CNTT phát triển văn hóa nghe nhìn đã lấn át khiến cho nhu cầu
đọc sách của con người trong xã hội hiện đại, trong đó có cả học sinh, sinh viên bị
mai một dần. Nhiều bạn trẻ ngày nay quen với việc tìm kiếm tài liệu trên mạng chứ
không quen đến thư viện tìm kiếm. Và có một lý do không thể phủ nhận đó là hình
như các thầy cô giáo vẫn còn mang thói quen cũ dạy học chay, không tạo cho học
sinh có thói quen đọc thêm tài liệu phục vụ bài học chính trên lớp.
4

Có thể nói, đây chính là những nguyên nhân chính khiến cho thư viện trường
học rất vắng bóng học sinh. Thư viện nào cũng vắng hoe, nhất là trường học phổ
thông học sinh ngại đến thư viện. Nhiều giáo viên dạy văn cho biết, chính vì học
sinh lười đọc nên ngại và sợ học văn. Các em diễn đạt bài văn thì vụng về, vốn từ
nghèo nàn, chẳng mấy khi gặp được những câu văn hay có cảm xúc.
Trong cuộc sống, mỗi người đều có những nhu cầu và hứng thú riêng, do vậy
khi lựa chọn sách, nên tìm những loại sách đáp ứng nhu cầu đó. Nhưng do yêu cầu
của công việc, trách nhiệm nghề nghiệp, nhiều khi chúng ta phải tạm gác những
nhu cầu riêng để phục vụ công việc chung. Mọi người đều biết, nhiều người thích
đọc truyện, sách văn học trong nước hoặc nước ngoài, loại sách đó dễ đọc, có
người đọc say sưa quên cả ăn. Ngược lại những loại sách như sách giáo khoa, sách
tham khảo, mọi lĩnh vực liên quan đến học tập đọc vừa khó, vừa cảm thấy khô
khan nên các em ít tìm đến để đọc.
Xét từ góc độ hẹp, văn hóa đọc là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi con
người. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi người gồm 3 yếu tố tạo thành:
thói quen, sở thích và kỹ năng. Đây cũng là nền tảng của một xã hội, một yêu cầu,
thách thức của xã hội hiện đại. Mục đích cuối cùng của kỹ năng đọc là đạt được
hiệu quả cao nhất, sau mỗi lần đọc người đọc có thể nắm chắc nội dung cốt lõi và
biết vận dụng những điều đã đọc trong sách vào cuộc sống của bản thân. Khi nói
về văn hóa đọc, V.I.Lê-nin từng nhấn mạnh:  Đọc cũng là một nghệ thuật . Do
đó, chữ  nghệ thuật ở đây có thể hiểu là kỹ năng đọc và sự thể hiện tổ hợp những
thao tác tư duy được xác lập thành thói quen ứng xử đọc, tạo cho con người có
hứng thú đọc sách hơn, chịu khó tìm tòi để nâng cao kiến thức của mình. Thư viện
trường học là một trong những yếu tố góp phần tạo nên chất lượng giáo dục, góp
phần hình thành văn hóa học đường, là nơi khơi nguồn và thỏa mãn nhu cầu về
thông tin. Nếu một con người không được tiếp xúc với sách và có nhu cầu, hứng
thú, thói quen đọc sách từ tuổi ấu thơ thì sẽ rất khó khăn cho việc ham mê đọc sách
ở tuổi trưởng thành, từ đó dẫn đến rất nhiều tệ nạn xã hội đáng báo động như ngày
nay, ở đó những con người không được giáo dục cẩn thận cùng với văn hóa ngày
một kém đi mới dẫn đến tình trạng đáng báo dộng như ngày nay.
Dưới đây là một số kinh nghiệm mà tôi đã rút được từ năm qua:
5

1.1 Tổ chức cộng tác viên thư viện
Để duy trì sự phát triển của thư viện cũng như thúc đẩy phong trào thi đua của
các lớp, nâng cao chất lượng phục vụ của thư viện và tổ chức một mạng lưới cộng
tác cùng với thư viện để thư viện đi vào nề nếp từ đầu năm, tôi đã kêu gọi xây
dựng một mạng lưới cộng tác viên thư viện ngay từ đầu năm (thông qua những học
sinh đam mê đọc sách). Nhiệm vụ của cộng tác viên thư viện là thay nhau làm
những công việc của thư viện và đọc sách, tuyên truyền,kể chuyện theo sách dưới
cờ cho toàn thể học sinh theo từng khối.
Sau đó phân công cụ thể cho các em học sinh, phân ra trưởng nhóm và phó
nhóm để trưởng và phó nhóm phân công cụ thể cho các thành viên trong nhóm
nhằm làm cho thư viện hoạt động theo trình tự và hợp lý. Ví dụ như trưởng nhóm
sẽ biết được lịch học của các bạn trong nhóm để phân công trực thư viện cho hợp
lý và không trùng lịch học của từng bạn. Thông qua quá trình tiếp xúc đó, tôi sẽ
tìm ra được những học sinh nào có năng lực hoạt động và điều hành công việc tốt,
gương mẫu, quan tâm, tạo niềm tin với các em. Từ đó thông qua thiện cảm của các
em với mình, tôi sẽ nhận được những phản hồi từ những học sinh của từng lớp và
từng khối về thái độ phục vụ của mình, cũng nắm bắt rõ hơn các em thích đọc
những thể loại truyện nào, những loại sách gì để bổ sung thêm cho hợp lý. Để theo
dõi và nắm bắt tình hình của các em mượn, đọc sách tôi thường xuyên trao đổi với
nhóm cộng tác viên thư viện để đưa ra cách phục vụ cho hợp lý hơn, nhờ đó mà
biết được những nhu cầu của học sinh và giải quyết ngay sau khi tham mưu với các
ban ngành có liên quan nhằm tạo diều kiện thuận lợi cho học sinh nắm bắt kiến
thức, thích đến thư viện như là một nguồn giải trí thích hợp và bổ ích nhiều hơn.
Ngoài ra, tôi còn tìm cách tạo ra sự nhiệt tình trong công việc cho đội ngũ cộng
tác viên thư viện. Thông thường thì các em không thích làm vì  làm chẳng được
gì, mất thời gian tập trung học tập, bị các bạn nói ra nói vào là chảnh thích ôm lấy
trách nhiệm. Bởi vậy, ngoài việc động viên tinh thần cho các em, tôi còn đưa ra
một số biện pháp khuyến khích các em nhiệt tình làm việc, chẳng hạn như chia sẻ
đều công việc cho các bạn trong nhóm để giảm bớt gánh nặng và áp lực cho các
em. Ví dụ như trưởng nhóm sẽ phân công cho các bạn trực trong tuần đều nhau và
khi có sự cố gì xảy ra có thể nói với CBTV để tìm ra cách giải quyết phù hợp, hợp
6

lý, tuyên dương dưới cờ các bạn hoạt động năng nổ và nhiệt tình trong công tác
của mình.
Nhờ có những biện pháp khuyến khích và sản sẻ trách nhiệm đó, tôi đã tạo nên
sự thoải mái và nhiệt tình trong công việc của đội ngũ cộng tác viên thư viện. Kết
quả là đã ổn định và có hiệu quả trong phục vụ bạn đọc.
1.2 Tổ chức giới thiệu sách, kể chuyện theo sách dưới cờ
Con người thường cảm thụ ngôn ngữ bằng hai cách: đọc và nghe. Khi đọc, con
người có thể cảm thụ trực tiếp tác phẩm, khi nghe con người sẽ cảm thụ tác phẩm
gián tiếp qua trung gian là người kể, người đọc. Mỗi hình thức cảm thụ đều có tác
dụng và thế mạnh riêng. Kể chuyện, giới thiệu sách là phương pháp tuyên truyền
tác động tới người nghe bằng âm thanh ngôn ngữ. Chính nhờ đặc thù này mà kể
chuyện, giới thiệu sách có sức truyền cảm, lôi cuốn, hấp dẫn đặc biệt. Đối với thư
viện trường học mà tôi đang công tác, kể chuyện, giới thiệu sách là hoạt động giúp
cho việc vận hành kho sách của thư viện, phát huy tác dụng của sách đối với bạn
đọc. Chính hoạt động này góp phần cho bạn đọc thỏa mãn được nhu cầu về sách,
khơi dậy phong trào đọc sách và rèn luyện kĩ năng kể chuyện cho học sinh.
Hoạt động kể chuyện theo sách còn giúp cho việc xây dựng thói quen đọc sách
và làm theo sách của học sinh, góp phần xây dựng văn hóa đọc trong điều kiện các
phương tiện nghe nhìn phát triển rầm rộ như hiện nay.
Đối với học sinh, hoạt động này có thể giúp các em làm quen với nhiều thể loại
sách, mở rộng nhận cho các em về thế giới xung quanh, bồi dưỡng cho các em
những tình cảm lành mạnh, những ước mơ đẹp, giúp các em cảm nhận được vẻ đẹp
tự nhiên, vẻ đẹp trong các mối quan hệ xã hội và vẻ đẹp của ngôn ngữ. Kể chuyện
theo sách rèn luyện kĩ năng đọc, kể diễn cảm, thể hiện tác phẩm dưới các hình thức
khác nhau của các em học sinh. Kể chuyện theo sách ở trường tôi như một hoạt
động độc lập được tổ chức nhân dịp kỉ niệm các ngày lễ lớn, các đợt tuyên truyền
cho một phong trào, với mỗi đề tài, ngày lễ tôi thường lựa chọn những câu chuyện
phù hợp, tiêu biểu, có nghĩa giáo dục sâu sắc để kể cho các em học sinh nghe. Ví
dụ Kể về gương các anh hùng, thương binh, liệt sĩ nhân ngày thương binh, liệt sĩ
27/7; kể chuyện về các mẹ, các chị nhân Ngày Quốc tế Phụ Nữ 8/3; kể chuyện về
gương người tốt, việc tốt, những tấm gương học sinh nghèo vượt khó
7

Khi tiến hành buổi kể chuyện đó tôi thường mời giáo viên chủ nhiệm, cán bộ
Đoàn cùng tham gia tổ chức nhằm nêu được ý nghĩa và nội dung của câu chuyện
cũng như đề tài của từng buổi kể chuyện dưới cờ, khi có nhiều học sinh đăng kí
tham gia buổi kể chuyện theo sách thì có thể bố trí theo thứ tự từng nội dung của
câu chuyện nhằm tạo cho học sinh tự tin hơn khi đứng trước đám đông, năng nổ,
hoạt bát hơn khi giao tiếp với mọi người trong xã hội.
Và một hình thức nữa nhằm tạo cho các em có hứng thú đọc sách nữa là giới
thiệu sách trong thư viện và thi vui đọc sách, giới thiệu sách trong thư viện là hình
thức tuyên truyền miệng ở trình độ cao, vận dụng hợp lý các hình thức tuyên
truyền miệng khác như kể sách, điểm sách, nói chuyện về sách theo chủ đềMục
đích là làm cho các em nghe thấy được cuốn sách đó là cần thiết, gây hứng thú,
nhu cầu tìm đọc sách. Thi vui đọc sách giúp động viên học sinh đọc sách, tạo lập
cho học sinh có thói quen đọc sách, xây dựng thói quen so sánh, đối chiếu, khả
năng tư duy của học sinh sau khi đọc sách. Hình thức này có tác dụng hệ thống
hóa, củng cố kiến thức đã học, đã đọc cho học sinh, rèn luyện trí nhớ và khả năng
diễn đạt cho các em, đề tài thi vui đọc sách rất phong phú, tôi thường tổ chức nhân
các ngày lễ lớn của dân tộc, các ngày kỉ niệm của đất nướcvà cuộc thi vui để
học.
1.3 Tổ chức mỗi lớp là một thư viện nhỏ
Mỗi lớp một thư viện nhỏ là hình thức sách của thư viện sẽ được đưa lên các lớp
nhằm phục vụ nhu cầu học tập của các em học sinh, trong giờ học khi cần nghiên
cứu vấn đề gì hoặc có điều gì chưa hiểu rõ các em có thể lấy sách tại lớp mình để
tìm hiểu đỡ mất thời gian xuống thư viện tìm trong khi giờ ra chơi của các em rất
ít. Từ đó nhu cầu đọc sách của học sinh ngày càng phát triển và ý thức học tập tốt
hơn.
Tôi thực hiện xây dựng một tủ sách nhỏ để ở góc phòng của mỗi lớp, khi cần
các em có thể lấy xuống tự đọc, nghiên cứu. Khi đó mỗi lớp tự quản lý tủ sách của
lớp mình, sau mỗi tuần sẽ có cán bộ thư viện lên kiểm tra việc đọc và bảo quản
sách của mỗi lớp, khi có những đợt sách mới về tôi sẽ luân chuyển qua từng lớp để
tất cả các học sinh có thể đọc được những cuốn sách đó.

8

Để tạo tinh thần tự đọc, nghiên cứu tài liệu tôi tổ chức một số buổi nói chuyện,
tìm hiểu về một số cuốn sách mà em tâm đắc nhất, từ đó tìm ra những học sinh
ham mê đọc sách và có một số phần quà nho nhỏ dành cho những bạn có hứng thú
đọc sách. Làm như vậy sẽ dẫn các em đến gần với sách hơn, yêu quý và tôn trọng
những thành quả của những người viết ra cuốn sách đó.
Trên đây là giải pháp tôi chỉ nêu ra để tham khảo, chưa được đưa vào áp dụng
thực tế. Tôi nghĩ giải pháp nêu trên sẽ được sự ủng hộ và đóng góp ý kiến của mọi
người.
1.4 Tổ chức các buổi thảo luận sách theo chủ đề
Thảo luận sách là hình thức trao đổi tập thể về sách, mục đích của hình thức
thảo luận sách là giúp bạn đọc nâng cao trình độ cảm thụ và lĩnh hội về nội dung
của sách được sâu sắc hơn.
Thảo luận sách là cơ hội tốt để học sinh bày tỏ quan điểm về sách, về thẩm mỹ
của mình đồng thời cũng tạo điều kiện để học sinh tiếp thu những cách nhìn nhận
đánh giá của người khác về sách. Chính vì vậy, hoạt động này góp phần nâng cao
năng lực cảm thụ, lĩnh hội sách của học sinh.
Sách được thảo luận là những cuốn sách gần gũi, phù hợp với lứa tuổi học sinh,
phù hợp với chương trình giảng dạy, học tập và hoạt động ngoại khóa của nhà
trường.Việc lựa chọn những cuốn sách phù hợp sẽ tạo ra hứng thú, thu hút học sinh
đến với hoạt động này.
Trước khi tổ chức buổi thảo luận sách khoảng một tuần, thư viện tôi thông báo
trên bảng tin nhà trường, bản tin thư viện, trong đó có thông báo tóm tắt nội dung
cuốn sách, thời gian và địa điểm tiến hành buổi thảo luận. Thông thường thì một
tháng tổ chức cho một khối tham gia.
Sau đó tôi nhờ một số giáo viên bộ môn thuộc lĩnh vực mà cuốn sách được
thảo luận, việc làm như vậy sẽ tạo tính khách quan và ngân hàng câu hỏi thảo luận
sẽ phong phú hơn. Hệ thống câu hỏi thảo luận không chỉ làm sáng tỏ nội dung và
phát triển kĩ năng phân tích tác phẩm, mà còn phải buộc bạn đọc biểu thị thái độ
của mình đối với sách. Ví dụ Chương(bài, đoạn, nhân vật, chi tiết)nào trong cuốn
sách em thích hoặc tâm đắc nhất? Vì sao?

9

Điều quan trọng là hệ thống câu hỏi được đặt ra phải đảm bảo tính logic, rõ
ràng và phù hợp với thái độ của học sinh, khiến các em học sinh có thể hiểu đúng
và trả lời được. Như vậy mới giúp cho cuộc thảo luận vừa sôi nổi, vừa có hiệu quả
cao vừa giúp cho học sinh nhận thức tốt về sách và ngày càng hút được nhiều bạn
đọc đến với các buổi thảo luận sách.
Người điều khiển chương trình tôi thường nhờ làm là phụ trách Đoàn trường vì
phụ trách Đoàn là người có khả năng linh hoạt, nhạy bén và tôi là cán bộ phụ trách
thư viện. Người điều khiển chương trình cần nghiên cứu kĩ về sách và một số cuốn
sách có liên quan tới đề tài để giúp bạn đọc thảo luận các câu hỏi đồng
thời có thể trao đổi được với bạn đọc về mọi khía cạnh của tác phẩm. Vì vậy người
dẫn chương trình cần phải quan sát được thài độ của người nghe, xem xét các ý
kiến về sách xem có mâu thuẫn nhau không, có điều gì bạn đọc hiểu không đúng
về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm không, những ý kiến mới về tác phẩm.
Trong quá trình thảo luận tôi đan xen một vài tiết mục văn nghệ để làm cho
không khí được vui vẻ, nhẹ nhàng và giúp cho bạn đọc thoải mái hơn.
Cuối buổi thảo luận, tôi giới thiệu cho bạn đọc một vài cuốn sách khác và
khuyên các em nên lựa chọn, chuẩn bị đọc những tác phẩm cho buổi thảo luận tiếp
theo.
Qua giải pháp nêu trên tôi thấy hiệu quả rõ rệt, học sinh hào hứng đến với buổi
thảo luận sách và từ đó các em có ý thức đến thư viện tìm tòi, nghiên cứu, tham
khảo tài liệu phục vụ cho việc học tập của mình hơn.
1.5 Thực hiện đánh giá thi đua cho từng cá nhân và tập thể lớp
Thư viện không chỉ là nơi giúp các em có tài liệu tham khảo phục vụ các môn
học mà còn giúp hình thành tình cảm đúng đắn, có những hiểu biết thêm về con
người, về cuộc sống.
Việc đánh giá học sinh qua việc mượn sách của thư viện không phải dễ dàng mà
phải thông qua các hoạt động, giáo viên chủ nhiệm và tinh thần ý chí vươn lên của
các em, việc đánh giá thi đua cho từng cá nhân, tập thể lớp tôi thường thông qua
các loại sổ sau:
a.

Sổ mượn sách của học sinh
10

Sổ mượn sách nhằm lưu lại những học sinh mượn, trả sách và tình hình chung
về việc mượn sách của học sinh, để báo cáo cho cấp trên hoặc khi có báo cáo thống
kê. Để biết học sinh nào vi phạm trong việc mượn trả sách.
Bảng theo dõi mượn trả sách của học sinh

STT

b.

TÊN HỌC

LỚ

TÊN SÁCH

SỐ ĐĂNG

SINH

P

MƯỢN

KÍ

MƯỢN

NHÂN TRẢ

NGÀ KÝ

NGÀ KÝ

Y

Y

Sổ theo dõi tình hình luân chuyển của từng loại sách
Hằng năm thư viện luôn kêu gọi tất cả học sinh tặng sách cho thư viện, tặng

sách cho các bạn học sinh nghèo, tạo điều kiện cho học sinh nghèo có cơ hội đến
trường. Các bạn trao tặng nhiều sách cho thư viện sẽ được tuyên dương trước buổi
chào cờ.
Từng cuốn sách sẽ có một số đăng kí cá biệt riêng để theo dõi tình hình cuốn
sách đó được mượn bao nhiêu lấn một tháng, một kì và cả năm.
Bảng theo dõi tình hình luân chuyển sách
STT

c.

TÊN

SỐ ĐĂNG TÊN

SÁCH

KÍ

HỌC LỚP NGÀY

SINH

MƯỢN

Sổ theo dõi bạn đọc

11

NGÀY
TRẢ

Trong thư viện có rất nhiều loại sổ nhưng loại sổ này là đáng lưu tâm nhất, lưu
lại toàn bộ những học sinh vào thư viện trong từng tháng, kì, năm học. Mục đích là
theo dõi sự phát triển của thư viện và tình hình học sinh ra vào thư viện có nghiêm
túc không.
Sổ theo dõi gồm:

STT

d.

TÊN HỌC SINH

LỚP

NGÀY

Sổ đánh giá tình hình mượn trả sách trong tuần, tháng, học kì
Cuối tuần, tháng, học kì thư viện thường tổng kết và báo cáo tình hình bạn đọc

vào thư viện dựa trên sổ theo dõi bạn đọc cho Ban giám hiệu, cho bộ phân thư viện
cấp trên và làm tư liệu khi có một báo cáo hoặc làm đề tài về một vấn đề gì đó
được thuận lợi hơn.
Qua đó tôi thấy được kết quả chính xác hơn làm cho thư viện trường học là nơi
cung cấp thông tin lý tưởng, và là nền tảng dẫn đến sự thành công trong xã hội
thông tin và tri thức hiện nay, tạo cho các em có thói quen tự học, phát triển những
khả năng sáng tạo.
1.6

Quan tâm, gần gũi và chia sẻ với học sinh
Có nhiều người coi nghề làm thủ thư của thư viện là một ngành nghề nhàm

chán, không thú vị, không gần gũi với mọi người và không thể tìm hiểu được
những nguyện vọng của học sinh. Như vậy, công việc đó sẽ không tồn tại lâu dài,
đạt kết quả tốt, với lợi thế là nhân viên trẻ, chưa có gia đình, nhiệt huyết còn cao,
ngay từ khi về trường (năm 2009), tôi đã được phân công nhiệm vụ đúng với trình
độ chuyên môn và nghiệp vụ của mình, tôi đã cố gắng thực hiện tốt công việc của
mình, có thể nói là lấy sự nhiệt thành siêng năng bù cho kinh nghiệm còn non nớt.
Tôi thường xuyên tới trường, tham gia tất cả các hoạt động của trường nhằm tạo
mối liên kết tình than giữa tập thể với chính mình và làm cho mình trở nên hoàn
thiện hơn trong công việc. Đối với các em học sinh tôi cũng thường xuyên trò

12

chuyện và tâm sự như là một người bạn, người chị, cũng như các buổi tư vấn
hướng nghiệp tôi cũng tham gia một phần nào đó để hướng dẫn các em chọn lực
ngành nghề phù hợp với mình hơn, tôi cũng thường xuyên chia sẻ với các em có
hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nhằm vận động, thúc đẩy các em không bỏ học giữa
chừng.
Thông qua việc tiếp xúc, quan tâm học sinh, tôi có điều kiện hiểu rõ hơn về tâm
tư, nguyện vọng, những hành vi vi phạm của các em. Từ đó có biện pháp khuyên
bảo hợp lý và hiệu quả, việc quan tâm giúp đỡ đó cũng một phần nào tác động lại
từ phía học sinh. Đó là tạo niềm tin, sự yêu thương của các em đối với mình, các
em coi thư viện như là kho kiến thức thứ hai cần tìm hiểu, là chỗ dựa vững chắc
cho tương lai các em sau này. Từ tình thương yêu, quan tâm chia sẻ, các em biết
nghe lời, biết tôn trọng những trang sách và phấn đấu học tập, rèn luyện để không
phụ lòng thầy cô.
1.7

Vận động giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn
Ở trường THPT Tôn Đức Thắng, rất nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn,

không có điều kiện tới trường. Nhiều khi, các em bỏ học giữa chừng hoặc nghỉ học
nhiều ngày để phụ giúp gia đình. Đối với những học sinh có hoàn cảnh khó khăn
như vậy, tôi vận động học sinh trong toàn trường góp quần áo, sách vở, dụng cụ
học tập và phối hợp với Đoàn trường hỗ trợ tiền cho các em. Bên cạnh đó, tôi còn
tìm một số nhà tài trợ, các mạnh thường quân, kể cả bản thân, góp tiền, vở và một
số vật dụng liên quan tới học tập khác ủng hộ cho các bạn này có thể học tốt hơn
và yên tâm trong việc học của mình.
1.8 Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn
Giáo viên chủ nhiệm lên lớp ở các tiết dạy của mình và một số tiết sinh hoạt
lớp. Thế nên sẽ không thể nào nắm bắt cụ thể về tình hình học tập và thái độ của
các em. Bởi vậy, ngoài việc lắng nghe phản hồi của nhóm cộng tác viên thư viện,
tôi còn rất quan tâm tới ý kiến đóng góp của giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ
môn trong quản lý thư viện sao cho hợp lý.
Việc phối hợp giữa thư viện và giáo viên chủ nhiệm, giáo viện bộ môn là hết
sức quan trọng nhằm nắm bắt được những thông tin về thành tích học tập của từng
lớp, từng em học sinh. Chính vì thế, tôi luôn tìm hiểu cặn kẽ các em thích môn học
13

nào mà giới thiệu loại sách cho phù hợp, ví dụ: Bạn Linh thích nghiên cứu về khoa
học, bạn Sơn thích nghiên cứu về môn vật lý, bạn Duyên thích nghiên cứu về môn
văn nhằm giúp các em có thể có kết quả học tập, rèn luyện tốt, thái độ đọc sách
tốt hơn.
Từ đó các em sẽ hứng thú học tập và đến thư viện đều đặn hơn, có những điều
chỉnh về thái độ ứng xử văn hóa, đạo đức của mình qua việc tìm hiểu những cuốn
sách nói về Tâm lý tuổi học đường, Chìa khóa vàng của cuộc đời, 365 ngày biết
sống. Hơn nữa thông qua việc phối hợp đó để phát hiện về năng khiếu, sở thích
cũng như những hạn chế của từng học sinh để từ đó tạo điều kiện cho các em cho
các em tiếp cận sách nhiều hơn giúp các em hoàn thiện và nhu cầu giải trí thông
qua đọc sách sau những giờ học căng thẳng.
IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
Trong những năm về trước và trong năm học 2015 -2016, tôi đã vận dụng các
việc làm trên và đạt được những kết quả khả quan. Phần lớn nhóm cộng tác viên
thư viện của tôi hoạt động tốt, kêu gọi được nhiều bạn học sinh tới thư viện để đọc
sách phục nhu cầu học tập và giải trí của mình nhiều hơn, các em có tinh thần hoạt
động tốt phong trào của trường và của thư viện đề ra.
Qua đọc sách tham khảo của thư viện các em đã biết vận dụng vào việc học tập
của mình và kết quả học tập ngày càng được nâng cao, các em thi học sinh giỏi đạt
tỷ lệ cao hơn những năm trước, các em đến thư viện chủ yếu là các em có học lực
lẫn hạnh kiểm tốt, các em khá lễ phép khi gặp giáo viên, cán bộ, công nhân viên
của trường, nghe lời thầy cô, các em còn có tinh thần tương thân, tương ái, giúp đỡ
nhau trong học tập cũng như thông cảm với những hoàn cảnh còn nghèo khó của
các bạn đồng trang lứa, thường xuyên giúp đỡ những bạn học sinh nghèo qua các
chương trình vận động quyên góp sách,  quyên góp quần áo cũ
Trong 04 liên tiếp 2012  2013, 2013  2014, 2014- 2015, 2015- 2016 thư viện tôi
quản lý luôn đạt được những thành tích tốt trong hoạt động vận động các em học
sinh cùng tham gia đến thư viện đọc sách.
Bảng số liệu so sánh kết quả phục vụ của thư viện trong những năm công tác
vừa qua ở trường THPT Tôn Đức Thắng:
NĂM HỌC

TỔNG SỐ HS

TỔNG SỐ HS MƯỢN TỶ LỆ
14

2012 - 2013
1148
512
44,6 %
2013 - 2014
1050
541
51,5%
2014 - 2015
1100
570
51,8%
2015 - 2016
963
550
57,1%
Qua bảng thống kê, có thể thấy kết quả phục vụ nhu cầu đọc, mượn sách của
các em học sinh qua các năm đều có chuyển biến theo hướng tích cực. Số học sinh
mượn sách ngày càng tăng lên cũng đồng nghĩa với việc kết quả học tập của các
em ngày càng tiến bộ và vươn xa hơn, tạo nền tảng vững chắc cho các em vững
bước sau này.
V. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
Những biện pháp mà tôi áp dụng cho thư viện của tôi không phải hoàn toàn
mới, có một số việc tôi đã tham khảo một số cán bộ thư viện ở các trường khác
cùng với kinh nghiệm qua những năm làm việc của tôi, trên cơ sở đó đổi mới và
vận dụng cụ thể vào thư viện. Nhưng nhìn chung, thấy có hiệu quả trong công tác
làm thư viện, cách thức mà tôi làm đã giúp ích cho tôi rất nhiều trong công tác làm
thư viện, tôi cũng thường xuyên trao đổi kinh nghiệm của mình cho các trường bạn
và họ đều rất ủng hộ cách thức áp dụng này bởi tính khả thi của nó. Vì thế, theo
những áp dụng này rất tốt có thể giới thiệu cho các trường cùng biết để đem lại
hiệu quả, chất lượng giáo dục được tốt hơn.
Để công tác làm thư viện được thuận lợi và có hiệu quả cao, tôi có một số đề
xuất sau:
- Đối với nhà trường: cần cung cấp thêm một số sách tham khảo, báo, sách giải trí
nói về giáo dục, rèn luyện nhân cách học sinh, bồi dưỡng tri thức hoặc những sách
báo về tâm sinh lý lứa tuổi học sinh nhằm giúp các em bỏ các thói hư tật xấu để trở
lại mái trường học tập và tu dưỡng đạo đức. Bên cạnh đó Ban giám hiệu nhà
trường cần quan tâm tới thư viện nhiều hơn, nhằm đôn đốc các em thực hiện tốt
những hoạt động mà thư viện đề ra.
- Đối với giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn: cần thúc đẩy các em xuống thư
viện nhiều hơn, để tìm hiểu thêm và mở rộng kiến thức của mình hơn. Vận động
các em tham gia những hội thi, các cuộc vận động tìm hiểu về sách để giáo dục các
em ngày càng tốt hơn.

15

- Đối với Sở giáo dục: rất mong được sự đồng tình, ủng hộ với sáng kiến kinh
nghiệm trên.
VI. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phương pháp và kinh nghiệm tuyên truyền giới thiệu sách trong thư viện trường
học/ Lê Thị Chinh(cb).
2. Báo Hồ sơ Sự kiện số 206 ngày 09/02/2012
NGƯỜI THỰC HIỆN
(Ký tên và ghi rõ học tên)

16

SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG THPT Tôn Đức Thắng

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Tân Phú, ngày 20 tháng 05 năm 2016

PHIẾU ĐÁNH GIÁ, CHẤM ĐIỂM, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Năm học: 2015-2016

Tên sáng kiến kinh nghiệm: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VIỆC ĐỌC SÁCH CỦA HỌC
SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Họ và tên tác giả: Phạm Thị Thanh Xuân Chức vụ: Nhân viên
Đơn vị: Trường THPT Tôn Đức Thắng
Họ và tên giám khảo 1: Lê Thị Phương Dung Chức vụ: Nhân Viên
Đơn vị: Trường THPT Tôn Đức Thắng
Số điện thoại của giám khảo: 0914555135
* Nhận xét, đánh giá, cho điểm và xếp loại sáng kiến kinh nghiệm:
1. Tính mới
Giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, bảo đảm tính khoa học, đúng đắn, có
tính thực tế.
Điểm: 5,0/6,0.
2. Hiệu quả
Đã được thực hiện tại đơn vị có hiệu quả , giúp học sinh yêu thích sách và
đến thư viện nhiều hơn, giúp nâng cao trình độ học vấn, kích thích tính sang
tạo và niềm say mê đọc sách của học sinh.
Điểm: 6,0/8,0.
3. Khả năng áp dụng
Áp dụng trong đơn vị, có khả năng áp dụng thực tiễn, dễ đi vào thực tế.
Điểm: 5,0/6,0.
* Nhận xét khác (nếu
có): ..............................................................................................................................
.......
.....................................................................................................................................
17

.....................................................................................................................................
Tổng số điểm: 16./20. Xếp loại: .Khá
GIÁM KHẢO 1
(Ký tên, ghi rõ họ và tên)

18

SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG THPT Tôn Đức Thắng

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Tân Phú, ngày 20 tháng 05 năm 2016

PHIẾU ĐÁNH GIÁ, CHẤM ĐIỂM, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Năm học: 2015-2016

Tên sáng kiến kinh nghiệm: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ VIỆC ĐỌC SÁCH CỦA HỌC
SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Họ và tên tác giả: Phạm Thị Thanh Xuân Chức vụ: Nhân viên
Đơn vị: Trường THPT Tôn Đức Thắng
Họ và tên giám khảo 2: Nguyễn Thị Trang Chức vụ: Nhân Viên
Đơn vị: Trường THPT Tôn Đức Thắng
Số điện thoại của giám khảo: 0981 919 528
* Nhận xét, đánh giá, cho điểm và xếp loại sáng kiến kinh nghiệm:
1. Tính mới
Giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, bảo đảm tính khoa học, đúng đắn, có
tính thực tế.
Điểm: 5,0/6,0.
2.

Hiệu quả

Đã được thực hiện tại đơn vị có hiệu quả , giúp học sinh yêu thích sách và đến thư
viện nhiều hơn, giúp nâng cao trình độ học vấn, kích thích tính sang tạo và niềm
say mê đọc sách của học sinh.
Điểm: 6,0/8,0.
3. Khả năng áp dụng
Áp dụng trong đơn vị, có khả năng áp dụng thực tiễn, dễ đi vào thực tế, đạt hiệu
quả trong phạm vi rộng.
Điểm: 5,0/6,0.
* Nhận xét khác (nếu
có): ..............................................................................................................................
.......
19

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
Tổng số điểm: 16./20. Xếp loại: .Khá
GIÁM KHẢO 2
(Ký tên, ghi rõ họ và tên)

20

null