Phong cách hồ chí minh kiểu văn bản gì

1. Tác giả:

• Lê Anh Trà 1927 – 1999, quê ở xã Phổ Minh, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi.
• Là Đảng viên Đảng Cộng Sản Việt Nam
• Ông được phong giáo sư năm 1991

2. Tác phẩm:

• Văn bản trích trong: “Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị”.
• Kiểu loại văn bản: Văn bản nhật dụng
• Phương thức biểu đạt: Chính luận
• Bố cục: 2 phần
• Phần 1: Từ đầu….”rất mới, rất lạ” => Hồ Chí Minh với sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
• Phần 2: Còn lại => Những nét đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh.

Vốn tri thức văn hoá nhân loại của Chủ tịch Hồ Chí Minh sâu rộng như thế nào? Vì sao Người lại có vốn tri thức sâu rộng như vậy?

Trả lời:

• Vốn tri thức văn hóa nhân loại sâu rộng của Hồ Chí Minh được thể hiện: Đó là những hiểu biết uyên thâm về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hoá thế giới từ Đông sang Tây, từ văn hoá các nước châu Á, châu Âu cho đến châu Phi, châu Mĩ.
• Người lại có vốn tri thức sâu rộng như vậy vì:
• Vốn tri thức không phải trời cho mà nhờ thiên tài, Bác đã dày công học tập và rèn luyện.
• Nhờ học hỏi nền văn hóa:
• Đi nhiều nơi trên thế giới, làm nhiều nghề khác nhau, từ những công việc chân tay cực nhọc –  đó là quá trình học hỏi từ thực tiễn và lao động.
• Nói và viết thành thạo nhiều thứ tiếng nước ngoài
• Người cũng học hỏi, tìm hiểu văn hoá, nghệ thuật của đất nước đó, vùng đất đó. Sự tiếp xúc, tìm hiểu, học hỏi về văn hoá của Người rất sâu sắc. Người luôn có ý thức chọn lọc tinh hoa văn hoá nhân loại và không bị ảnh hưởng một cách thụ động.

Trả lời:

Những nét đẹp trong lối sống rất bình dị, Việt Nam, rất phương Đông của Bác được biểu hiện rõ nét trong trang phục, nơi ở, ăn uống cũng như tư trang.

• Nơi ở: Bác ở trong nhà sàn độc đáo ở Hà Nội với nhũng đồ đạc đơn sơ, mộc mạc. 
• Trang phục: Vô cùng giản dị [quần áo bà ba nâu, áo trấn thủ, đôi dép lốp, cái quạt cọ, đồng hồ báo thức, radio…].
• Ăn uống đạm bạc với những món dân dã, bình dị như cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa…
• Tư trang ít ỏi với những vật dụng đơn sơ

=>Chưa có vị nguyên thủ quốc gia nào có cách sống giống như Bác.

=>Lối sống của Bác là sự kế thừa, phát huy những nét cao đẹp của các nhà văn hóa dân tộc, họ mang nét đẹp thời đại gắn bó với nhân dân.

Trả lời:

Lối sống của người là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao, đó chính là biểu hiện của vẻ đẹp tâm hồn. Đó không phải là lối sống khắc khổ của cảnh nghèo khó, cũng không phải là cách tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời, khác người. Lối sống của Bác là lối sống theo một quan niệm thẩm mĩ: vẻ đẹp giản dị và tự nhiên. Từ cách bài trí cho đến ăn ở, sinh hoạt hằng ngày đều thể hiện sự thanh thản, ung dung.

Trả lời:

Hồ Chí Minh là bậc đại trí, đại nhân, đại dũng. Cả cuộc đời Người là tấm gương sáng về sự tận tụy, đức hy sinh vì nước, vì dân, không một chút riêng tư. Sinh thời, Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Thống kê trong di sản Hồ Chí Minh để lại có tới gần 50 tác phẩm bàn về vấn đề đạo đức. Có thể nói đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng. Đạo đức Hồ Chí Minh gồm 5 nội dung lớn, đó là những phẩm chất của một lãnh tụ vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, rất cao xa nhưng cũng rất đời thường mà mỗi chúng ta ở những mức độ và cấp độ khác nhau đều có thể học tập và noi theo. Một là, tấm gương trọn đời phấn đấu hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và nhân loại. Hai là, tấm gương của ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, vượt qua mọi khó khăn thử thách để đạt mục đích cách mạng. Ba là, tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Bốn là, tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, bao dung, nhân hậu hết mực vì con người. Năm là, tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường. Có thể nói, phong cách Hồ Chí Minh vô cùng phong phú và toàn diện, bao gồm phong cách tư duy, phong cách diễn đạt, phong cách làm việc, phong cách ứng xử, phong cách sinh hoạt… Để học tập phong cách của Người, chúng ta có thể tập trung vào một số đặc trưng nổi bật như: phong cách quần chúng, phong cách khoa học và phong cách nêu gương.

Trả lời:

Có thể cho người nghèo những thứ ấy

Khoảng năm 1914, Bác Hồ - lúc bấy giờ gọi là Nguyễn Tất Thành - đã đến Luân Đôn - Thủ đô của nước Anh. Ở đây có thời gian Bác phải làm phụ bếp cho khách sạn Cáctơn [1].

Ở khách sạn Cáctơn, hằng ngày có người phục vụ dưới bếp. Những người này, sau khi khách ăn xong, có nhiệm vụ phải thu dọn bát đĩa... và đổ tất cả thức ăn thừa vào một cái thùng to rồi sau đó đem đổ đi. Có khi những thức ăn thừa là một phần tư con gà, hay cả đĩa bánh mỳ và những miếng bít tết to tướng...

Đến lượt anh Thành làm phụ bếp, những thức ăn thừa của khách, anh đem để riêng và đậy lại cẩn thận sạch sẽ, sắp xếp gọn gàng rồi đưa cho nhà bếp.

Thấy vậy ông đầu bếp Étcốtphie hỏi lại anh:

- Tại sao anh không đem những thức ăn này đổ vào thùng như những người khác?

- Anh Thành điềm tĩnh trả lời:

- Không nên đem vứt những thứ này đi. Ông có thể cho người nghèo những thứ ấy.

Câu nói của anh Thành làm cho ông đầu bếp rất ngạc nhiên, vì ông thấy từ trước tới nay, chưa có ai ở khách sạn này nghĩ và nói như anh Thành.

Ông chủ bếp và mọi người nhìn anh biểu hiện một sự quý mến và khâm phục trước tấm lòng yêu thương của anh đối với những người nghèo.

1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ

-  “Phong cách Hồ Chí Minh” được rút trong bài “Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái cao cả” của Lê Anh Trà.

- In trong cuốn sách “Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam” do Viện Văn hóa xuất bản năm 1990.

b. Thể loại

- Văn bản nhật dụng với phương thức nghị luận.

c. Bố cục [ 3 phần ]

- Phần 1 [từ đầu đến “rất hiện đại”] : Con đường hình thành phong cách Hồ Chí Minh

- Phần 2 [tiếp theo đến ... “hạ tắm ao”]: Những nét đẹp trong lối sống của Hồ Chí Minh.

- Phần 3 [còn lại]: Bình luận và khẳng định ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh

2. Giá trị nội dung và nghệ thuật:

a. Giá trị nội dung

- Vẻ đẹp của Phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, giữa thanh cao và giản dị.

b. Giá trị nghệ thuật

- Kết hợp đan xen nhiều phương thức biểu đạt: thuyết minh, tự sự, biểu cảm, nghị luận.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, dẫn chứng được chọn lọc vừa cụ thể, vừa tiêu biểu, lại chính xác và toàn diện.

- Vận dụng các hình thức so sánh, các biện pháp nghệ thuật đối lập.

Luyện bài tập vận dụng tại đây!

Tiết 1+2 : PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH - HS thấy được vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị. - Từ lòng kính yêu Bác, HS có ý thức học tập, tu dưỡng theo gương Bác. B. Chuẩn bị HS soạn bài, sưu tầm những tư liệu về cuộc đời Bác. GV: bài dạy, những mẩu chuyện về Bác. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động 1. Ổn định lớp : Ở lớp 7 học VB nào?[ “ Đức tính giản dị của Bác Hồ ”] 2. Kiểm tra : Sách vở, bài soạn của HS 3.Bài mới Giới thiệu : Hồ Chí Minh - tên Người là cả một bài ca, Người là sự kết tinh những giá trị tinh thần của ND ta suốt 4000 năm lịch sử ; Ở Người truyền thống DT được kết hợp hài hoà với tinh hoa văn hoá thế giới. Vẻ đẹp văn hoá là nét nổi bật trong p/cách Hồ Chí Minh. Hoạt động GV - Học sinh Nội dung cần đạt .Hướng dẫn học sinh đọc VB [VB thuyết minh kết hợp lập luận, cần đọc khúc chiết, I . Giới thiệu chung * Xác định kiểu văn bản: Kiểu văn bản nghị luận[ phân tích, biểu dạt là chính. Nghị luận xen kể, tả, biểu cảm] + Xét về mặt nội dung: Đây là văn bản nhật dụng, vì nó đặt ra mạch lạc. ] HS đọc VB. ? VB thuộc kiểu VB nào? đề cập đến vấn đề gì? [HS suy nghĩ độc lập dựa vào VB] ? VB có thể chia làm mấy phần? ND chính của từng phần? vấn đề vừa có tính cập nhật, vừa có tính lâu dài, giữ gìn bản sắc dân tộc. * Chủ đề, sự hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc. * Bố cục : 3 phần * Phần 1 : Từ đầu  rất hiện đại : HCM với sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại * Phần 2: còn lại : Những nét đẹp trong phong cách HCM. * Phần 3: Lời khẳng định của tác giả. II. Vài nét về tác giả, tác phẩm. 1.Tác giả: Lê Anh Trà. 2. Tác phẩm: trích trong “ Phong cách HCM, cái vĩ đại gắn với cái giản dị”, trong “ HCM và văn hoá Việt Nam”, 1990. + Là bài nghiên cứu HCM trên phương diện văn hoá. 3. Đọc: HS đọc rõ ràng, khúc chiết. 4. Tìm hiểu chú thích. Phong cách: Là lối sống, cách sinh hoạt, làm việc, ứng xử…, tạo nên cái riêng của một người hay một tầng lớp người nào đó. * Luận điểm chính:HCM là một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất Việt Nam, rất bình dị, rất phương đông, nhưng đồng HS dọc phần chú thích ? Giải nghĩa từ Phong cách? ? Nêu luận điểm chính? HS đọc phần đầu. ? Theo em, tác giả tập trung khẳng định điều gì? GV: Có thể nói, trên thế giới, ít có được lãnh tụ nào có được một vốn văn hoá sâu rộng như của HCM. Nhưng vốn văn hoá uyên thâm đó không tự nhiên mà có. ? Vậy, do đâu người có được vốn văn hoá uyên thâm đó? thời rất mới, rất hiện đại. III . Phân tích 1 Con đường hình thành phong cách văn hoá HCM * Tác giả tập trung khẳng định: + HCM có một vốn văn hoá vô cùng sâu rộng. + Tại sao người lại có vốn văn hoá đó. + Phong cách HCM là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, giữa dân tộc và nhân loại, giữa bình dị và vĩ đại. * Trong cuộc đời hoạt động CM đầy truân chuyên, Người tiếp xúc với văn hoá nhiều nước: á, âu, phi, mỹ => Vốn hiểu biết của người vô cùng phong phú + Ghé lại nhiều hải cảng + Thăm các nước Á Phi + Sống dài ngày ở Anh, Pháp. + Có ý thức tìm hiểu, học hỏi văn hoá các dân tộc ở mọi nơi, mọi lúc. + Học hỏi và tiếp thu văn hoá nhân loại một cách chọn lọc [ Tiếp thu văn hoá nhân loại nhưng vẫn giữ vững gốc rễ là văn hoá dân tộc việt nam] ?Những tinh hoa văn hoá nhân loại đến với HCM trong hoàn cảnh nào ? - Bắt nguồn từ khát vọng tìm đường cứu nước 1911, Người ra nước ngoài. Bác đã trải hơn 10 năm lao động cực nhọc, đói rét, làm phụ bếp, quét tuyết, đốt than, làm thợ ảnh miễn sao sống được để làm CM. Người đã sang Pháp vòng quanh châu Phi, sang Anh, châu Mỹ, nhiều nước châu Âu… ? Vốn trí thức văn hoá nhân loại của HCM sâu rộng ntn? Người đã làm ntn để có được vốn trí thức sâu rộng ấy? HS thảo luận nhóm và * Bác nói, viết thạo nhiều thứ tiếng => Ngoại ngữ là chiếc chìa khoá để cho người mở cánh cửa của nền văn hoá các dân tộc. - Am hiểu nhiều về các dân tộc và ND thế giới, VH thế giới sâu sắc - Tiếp thu cái hay cái đẹp, phê phán những tiêu cực của CN tư bản. - Trên nền tảng VH dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng quốc tế. => Có thể nói: Vốn văn hoá sâu rộng mà HCM có được là do học hỏi, trau dồi, rèn luyện không ngừng trong suốt cuộc đời [Cuộc đời của người là cuộc đời cm đầy truân chuyên, bị bắt, bị giam cầm, phải khó nhọc mưu sinh…] * Cốt lõi p/c HCM là vẻ đẹp văn hoá, là sự kết hợp hài hoà nhuần nhuyễn tinh hoa VH DTộc với VH thế giới. * Nét nổi bật nhất trong phong cách HCM: Kết hợp một cách hài hoà những mặt tưởng chừng như đối lập. * NT: Sử dụng biện pháp đối lập, tương phản để khẳng định HCM là tinh hoa VH dân tộc, vừa là tinh hoa VH nhân loại. trả lời - Chìa khoá để mở ra tri thức văn hoá nhân loại đó là sự học hỏi. + Lấy d/chứng : Bác học, vĩ nhân Thuế máu, N~ trò lố , Nhật ký trong tù. ? Qua những vấn đề đã trình bày, theo em điều kỳ lạ nhất để tạo nên p/cách HCM đó là gì ? HS thảo luận. ? Đoạn văn đã sử dụng những biện pháp nt gì? GV : Kết thúc phần 1 VB có dấu cho biết người biên soạn đã lược bỏ phần tiếp theo trong sự nghiệp CM của [chuyển tiết 2] 2.Phong cách sống và làm việc của Hồ Chí Minh. + Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận xen kể, tả rất nhuần nhuyễn. + Nét nổi bật: Giản dị mà thanh cao và vĩ đại. => Được thể hiện đầy đủ trên các phương diện: - Nơi ở làm việc – nhà sàn nhỏ bằng gỗ, cạnh ao – chỉ vẻn vẹn vài phòng, đồ đạc mộc mạc đơn sơ - Trang phục giản dị - Ăn uống đạm bạc : cá kho rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo HCM. ? Hãy cho biết phần 1 VB nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp CM của HCT ? [ Thời kỳ Bác hoạt động ở nước ngoài ] HOẠT ĐỘNG 2 HS đọc tiếp phần 2. ? Phần 2, VB nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp CM của Bác? [ Khi Người đã là vị chủ tịch nước. ] ? PTBĐ chính ở phần này? ? Nét nổi bật? HS đọc thầm P2 ? Nét đẹp trong lối sống của HCM được thể hiện qua những phương diện nào ? - Nơi ở, làm việc - Trang phục hoa món ăn dân tộc. - Không xây dựng gia đình, giành toàn tâm, toàn sức cho việc phục vụ tổ quốc và nhân dân. * Cách viết khúc chiết, rõ ràng, dẫn chứng cụ thể, xác thực, tiêu biểu, toàn diện, đầy tính thuyết phục, TG đã khẳng định lối sống của HCM rất đẹp, rất giản dị, rất thanh cao. Đó là lối sống không coi trọng vật chất, không nhằm mục đích hưởng thụ mà coi trọng giá trị tinh thần, hài hoà giữa con người và thiên nhiên. + TG bình luận: [ GV cho hs đọc, gạch chân] => Khẳng định đậm nét hơn: Lối sống giản dị của Bác Hồ thật là hiếm có. Đồng thời bộc lộ tình cảm ngưỡng mộ, khâm phục của tác giả đối với người. 3.Lời khẳng định của tác giả: + Cách sống giản dị mà thanh cao của Bác Hồ giống các nhà nho xưa. + Nhưng đó không phải là một cách tự thần thánh hoá, tự làm cho khác người đời. Sự giản dị của người rất tự nhiên, như là một nhu cầu của tâm hồn. + Lối sống đó vừa là để di dưỡng tinh thần, vừa thể hiện một - Ăn uống ? Nhận xét về cách viết của tác giả? ? Từ lối sống của HCM tác giả đã liên tưởng đến cách sống của ai trong lịch sử DT ? [ Ng~ Trãi, Ng~ Bỉnh Khiêm ] ?Tác giả đã bình luận như thế nào? [ HS tìm trong sgk]. Những lời bình luận đó có tác dụng gì? ? Tác giả đã khẳng định như thế nào? ? Nêu lại những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống: Cái giản dị, tự nhiên chính là cái đẹp. IV.Tổng kết: 1.Nghệ thuật: Phương thức nghị luận xen kể, tả, biểu cảm rất tự nhiên. Lập luận chặt chẽ, sắc sảo đầy thuyết phục. Lý lẽ xác đáng, dẫn chứng cụ thể. + Sử dụng các biện pháp so sánh, đối lập rất hiệu quả. Ngôn ngữ chuẩn xác, mạch lạc. Lời văn thấm đẫm tình cảm ngưỡng mộ, khâm phục đối với lãnh tụ. 2.Nội dung: Bài viết đã khẳng định một cách đầy thuyết phục về vẻ đẹp của phong cách HCM: Là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống dân tộc và hiện đại nhân loại, giữa giản dị và vĩ đại. Bài viết đặc biệt có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay: Trong hoàn cảnh đất nước đang mở cửa, hội nhập thì vấn đề mà bài viết đặt ra[ Truyền thống và hội nhập] đặc biệt có ý nghĩa. Bác Hồ chính là một tấm gương cho chúng ta noi theo. D. Luyện tập và củng cố Kể một số câu chuyện về lối sống giản dị cao đẹp của Bác. E. Hướng dẫn học - Bài tập về nhà: Trước xu thế hội nhập toàn cầu hoá hôm nay, theo em, thế hệ trẻ cần phải làm gì để giữ gìn bản sắc dân tộc? - Chuẩn bị bài : “ Các phương châm hội thoại ”