Nội dung chi ngân sách Nhà nước là gì
Chi ngân sách Nhà nước là việc phân phối và sử dụng quĩ ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của nhà nước theo những nguyên tắc nhất định.
Định nghĩa Chi ngân sách Nhà nước là việc phân phối và sử dụng quĩ ngân sách Nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của Nhà nước theo những nguyên tắc nhất định. Thuật ngữ liên quan Cơ cấu chi ngân sách Nhà nước là nội dung các khoản chi và tỉ trọng của các khoản chi trong tổng chi ngân sách Nhà nước. Bản chấtChi ngân sách Nhà nước là quá trình phân phối lại các nguồn tài chính đã được tập trung vào ngân sách Nhà nước và đưa chúng đến mục đích sử dụng. Do đó, chi ngân sách Nhà nước là những việc cụ thể không chỉ dừng lại trên các định hướng mà phải phân bổ cho từng mục tiêu, từng hoạt động và từng công việc thuộc chức năng của Nhà nước. Quá trình chi ngân sách Nhà nướcQuá trình chi ngân sách Nhà nước bao gồm: (1) Quá trình phân phối là quá trình cấp phát kinh phí từ ngân sách Nhà nước để hình thành các loại quĩ trước khi đưa vào sử dụng. (2) Quá trình sử dụng là trực tiếp chi dùng khoản tiền cấp phát từ ngân sách Nhà nước mà không phải trải qua việc hình thành các loại quĩ trước khi đưa vào sử dụng. Phân loại chi ngân sách Nhà nướcCũng giống như thu ngân sách Nhà nước, để đánh giá và phân tích các khoản chi. Người ta cũng xây dựng các tiêu chí, và chính các tiêu chí này là căn cứ để phân loại các khoản chi. * Căn cứ vào tính chất các khoản chi - Chi thường xuyên Là khoản chi có tính đều đặn, liên tục gắn với nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về quản lý kinh tế - xã hội. Chi thường xuyên được mang tính ổn định, phần lớn mang tính tiêu dùng và gắn với cơ cấu tổ chức có tính bắt buộc. - Chi đầu tư phát triển Là khoản chi nhằm tạo cơ sở vật chất kĩ thuật, có tác dụng làm cho nền kinh tế tăng trưởng và phát triển. Thông thường là các khoản chi lớn, không mang tính ổn định, có tính tích luỹ, gắn với mục tiêu, định hướng, qui mô vốn phụ thuộc vào nguồn, tính chất… - Chi trả nợ, viện trợ Bao gồm các khoản chi để Nhà nước thực hiện nghĩa vụ trả nợ các khoản đã vay trong nước, vay nước ngoài khi đến hạn và các khoản chi làm nghĩa vụ quốc tế. - Chi dự trữ Nhà nước * Căn cứ vào chức năng và nhiệm vụ Chi tích luỹ: Là những khoản chi làm tăng cơ sở vật chất và tiềm lực cho nền kinh tế, tăng trưởng kinh tế; là những khoản chi đầu tư phát triển và các khoản tích lũy khác. Chi tiêu dùng: Là các khoản chi không tạo ra sản phẩm vật chất để tiêu dùng trong tương lai; bao gồm chi cho hoạt động sự nghiệp, quản lý hành chính, quốc phòng, an ninh... (Tài liệu tham khảo: Giáo trình Quản lí tài chính công, NXB tài chính; Ngân sách nhà nước, Tổ hợp giáo dục Topica) Minh Lan Câu hỏi 1:Ngân sách nhà nước là gì? Ngân sách nhà nước (NSNN) là toàn bộ các khoản thu, chi của nhà nước được dự toán và thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. Có các trường hợp các khoản thu chi này kéo dài hơn 1 năm, ví dụ NSNN trung hạn là các khoản thu chi của nhà nước trong 3 năm. Câu hỏi 2:Thu ngân sách gồm những khoản nào? Những nguồn chính của thu NSNN gồm:
Câu hỏi 3:Chi ngân sách gồm những khoản nào? Chi ngân sách gồm nhiều khoản khác nhau, nhưng quan trọng nhất là:
Câu hỏi 4:Thế nào là bội chi ngân sách? So sánh giữa tổng thu NSNN và tổng chi NSNN trong một năm, xảy ra ba trường hợp:
Câu hỏi 5:Các bước cơ bản của việc sử dụng ngân sách Có 4 bước trong chu trình ngân sách:
Câu hỏi 6:Ai có quyền phê duyệt các bước sử dụng ngân sách?
Lưu ý: NSNN bao trùm cả ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Tương tự, ngân sách địa phương gồm ngân sách cấp mình quản lý và ngân sách cấp dưới. Ví dụ: HĐND tỉnh phê duyệt dự toán ngân sách địa phương tức là dự toán cả 3 cấp (tỉnh - quận/ huyện - phường/ xã), nhưng chỉ phân bổ chi tiết phần ngân sách cấp tỉnh (cấp mình quản lý). Câu hỏi 7:Chúng ta đóng góp vào ngân sách nhà nước bằng những cách nào? Chúng ta đóng góp vào NSNN chủ yếu qua thuế, phí và lệ phí.
Câu hỏi 8:Cơ quan nào có thẩm quyền quyết định mức thu phí, lệ phí? Có nhiều loại phí và lệ phí được qui định thành Danh mục phí và lệ phí ban hành kèm theo Luật phí và lệ phí (Luật số 97/2015 /QH13). Theo đó, Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có thẩm quyền quy định mức thu, miễn giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng các loại phí, lệ phí theo thẩm quyền. Các mức thu phí, lệ phí đều có quy định của pháp luật. Ví dụ:
(Thông tư số Số: 02/2014/TT-BTC Bộ Tài chính) Bạn có thể tra các mức phí, lệ phí khác trong thông tư trên. Câu hỏi 9:Ngân sách nhà nước liên quan gì đến tôi? Tiền thuế, phí và lệ phí do chúng ta đóng chiếm hơn 90% tổng thu NSNN. Câu chuyện về ngân sách cũng chính là câu chuyện về tiền của chúng ta. Nhiệm vụ của chi NSNN là để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước, trong đó quan trọng nhất là phục vụ người dân, nâng cao phúc lợi xã hội. Vì thế, nếu NSNN không được giám sát chặt chẽ cũng có nghĩa là chúng ta và con cháu chúng ta không có cơ hội được hưởng mức phúc lợi đáng có; thậm chí phải gánh chịu hậu quả của việc sử dụng sai NSNN (như nợ nần, ô nhiễm môi trường, bất công bằng…) Những nguồn chính của thu NSNN gồm:
|