Hướng dẫn
Bài làm:
Hê-minh-uê là nhà văn hiện thực hàng đầu của văn học Mĩ thời kì hiện đại. Năm 1954, ông được trao giải Nô-ben vềvăn học do những đóng góp lớn trong việc đổi mới văn xuôi hiện đại cũng như việc thể hiện niềm tin bất diệt vào ý chí, nghị lực và lương tri con người. Một trong những tác phẩm nổi tiếng của Hê-minh-uê ra đời năm 1952, “Ông già và biển cả” được sáng tác theo nguyên lí “tảng băng trôi”.
Nguyên lý tảng băng trôi là một phương pháp viết văn dựa trên hình ảnh tảng băng trôi [bảy phần chìm và một phần nổi] để miêu tả nhưng tình huống, tư tưởng tác phẩm chỉ đề cập đến một phần hiện thực nổi bật, còn bảy phần ý nghĩa còn lại sẽ để cho độc giả tự tìm hiểu, suy nghĩ và sáng tạo theo sở thích, cá tính của mỗi người thông qua những nội dung nhân vật và câu truyện mà tác giả đã xây dựng nên.
Dưới vẻ trần trụi, thô sơ, rõ ràng bên ngoài, tác phẩm của Hê-minh-uê ẩn giấu những tầng sâu kín, đa nghĩa và đầy chất thơ. Thoạt nhìn, ngôn từ ở đây thường rất ngắn gọn và đơn giản, điều này đặc biệt thể hiện qua một loại ngôn từ mà người ta coi là sở trường của ông, ngôn ngữ đối thoại. Đối thoại rời rạc, khó hiểu ấy không đơn giản chỉ hứng thú của nhà văn, mà thường gắn bó với kiểu nhân vật Hê-minh-uê, họ không trần tình, bộc lộ tâm tư mà thường khi lại giấu kín nó. Muốn hiểu hết đối thoại của nhân vật Hê-minh-uê, nhiều khi phải đọc cả những im lặng và nhập hẳn vào văn cảnh của họ nữa. Huống chi nhà văn thường ẩn mình, không giải thích, bình luận nhiều về nhân vật, nên có những câu đối thoại gần như hoàn toàn thuộc về phần chìm của “tảng băng trôi”.
Đoạn trích “ông già và biển cả” kể về chuyện ông già chinh phục con cá kiếm trên biển cả mênh mông. Câu chuyện đơn giản nhưng lại gợi mở nhiều tầng ý nghĩa cho người đọc. Người đọc tự suy ngẫm để rút ra hàm ý sâu sắc. Trước hết khi đọc tác phẩm, người đọc thấy được đây là một cuộc tìm kiếm con cá lớn nhất, đẹp nhất trong đời đi câu cá của ông già và cuộc hành trình nhọc nhằn, dũng cảm của người lao động trong một xã hội vô hình. Đó là phần nổi của nguyên lý.
Câu chuyện về ông già và con cá kiếm không đơn thuần là mối quan hệ giữa một lão đi câu với một con mồi. Giá trị cốt lõi của tác phẩm chính là ở phần chìm của tảng băng. Cuộc đuổi bắt đầy căng thẳng, mệt mỏi của ông lão đánh cá cũng chính là cuộc đời của mỗi người khi miệt mài tìm kiếm và chinh phục những khát vọng nhưng thật khó có thể tới được cái đích hoàn hảo mà mình mong muốn. Ông lão Xantiago đã mất nhiều ngày đêm để săn đuổi và chinh phục con cá kiếm khổng lồ, đó là thành quả đáng tự hào song ông lại không thể mang con cá kiếm về bờ mà chỉ mang được bộ khung xương khổng lồ của nó. Trong cuộc sống con người cũng vậy, chúng ta thường tự đặt ra nhiều mục tiêu, nhiều cái đích để cố gắng thực hiện, tuy nhiên không phải lúc nào mọi cố gắng cũng được đền đáp bằng những thành quả hoàn hảo như ta mong muốn. Tuy không hoàn hảo nhưng đó là kết tinh của những hi vọng, cố gắng nên dẫu kết quả như thế nào vẫn vô cùng ý nghĩa và đáng được trân trọng.
Mỗi người có một lí tưởng, một khát vọng riêng do đó những thứ giá trị, ý nghĩa với người này chưa chắc đã có giá trị với người khác. Trong tác phẩm, con cá kiếm chính là thành quả lớn lao mà Xantiago đạt được sau cuộc chiến không cân sức với tự nhiên, nên dẫu chỉ còn lại bộ xương thì vẫn là thứ quý giá nhất mà ông lão đạt được trong cuộc đời mình, còn đối với những du khách thì đó chỉ là bộ xương cá hoàn toàn không có giá trị.
Cuộc chiến không cân sức của ông lão Xantiago và con cá kiếm khổng lồ cũng chính là hành trình chinh phục tự nhiên đầy thử thách của con người. Ông lão và con cá không chỉ là những cá thể độc lập trong câu chuyện mà còn là biểu tượng lớn lao của cái đẹp. Nếu ông lão là biểu tượng cho những nét đẹp về ý chí, nghị lực bên trong con người thì con cá kiếm chính là hiện thân cho những vẻ đẹp kì vĩ của tự nhiên.
Qua việc tìm hiểu, khám phá phần nổi và phần chìm của tác phẩm. Hê-minh-uê đã giúp người đọc hiểu được rằng con người tuy nhỏ bé nhưng sức mạnh và ý chí lại vô cùng kiên cường, cuộc sống có khó khăn nhưng ẩn sâu vào tảng băng ấy là khát vọng to lớn, vượt qua thử thách để đạt được ước mơ. Đó là biểu hiện của nguyên lí sáng tác do nhà văn đề ra, nguyên lí “tảng băng trôi”.
Theo wikisecret.com
Nguyên lý tảng băng trôi là nội dung xuất hiện trong môn văn lớp 12. Đây là nội dung khá quan trọng và hay được nhắc đến trong các bài kiểm tra hay bài thi. Trong bài viết này chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu kỹ hơn về nội dung này trong tác phẩm Ông già và biển cả của Hemingway.
Nguyên lý tảng băng trôi trong văn học là gì?
Nguyên lý tảng băng trôi trong văn học là nguyên lý dựa trên cơ sở của một hiện tượng vật lý. Khi một tảng băng trôi ở trên đại dương thì sẽ chỉ có một phần nổi trên bề mặt nước còn bảy phần chìm khuất. Đây chính là cách nói hình ảnh để thể hiện yêu cầu đối với một tác phẩm văn học. Nhà văn không nên đưa trực tiếp phát ngôn cho ý tưởng của mình mà phải viết sao cho hình tượng nhân vật có nhiều sự liên tưởng để người đọc có thể rút ra được những phần ẩn theo cảm nhận của bản thân.
Phân tích tảng băng trôi trong Ông Già và biển cả của Hemingway
Nhà văn Hemingway đã sử dụng những hình ảnh nổi tiếng để nói về phương pháp “tảng băng trôi” trong tác phẩm Ông già và biển cả. Với 7/8 phần chìm dưới nước và chỉ có 1 phần là nổi lên trên để cho mọi người nhìn thấy rõ. Hình ảnh ấy không chỉ minh họa cho phong cách văn học của Hê-minh-uê mà nó còn đưa ra một cách tóm tắt yêu cầu đối với một áng văn chương có giá trị, đặc biệt là các độc giả của thế kỉ XX.
Truyện đòi hỏi sự sáng tạo tích cực của người đọc đối với tác phẩm. Mỗi người đọc sẽ dựa theo các cấp độ khác nhau sẽ khám phá ra những tảng băng ngầm của phương pháp tảng băng trôi trong tác phẩm. Hình ảnh này của Hê-minh-uê đã được một thuật ngữ lí luận gợi lên, đó chính là mạch ngầm văn bản.
Dưới vẻ trần trụi, thô sơ và rõ ràng bên ngoài thì tác phẩm của ông còn ẩn giấu những tầng sâu kín, đa nghĩa và chứa đầy chất thơ. Thoạt nhìn, ngôn từ ở đây thường ngắn gọn và đơn giản. Điều này đặc biệt được thể hiện rõ nhất qua một loạt ngôn từ mà người ta coi là sở trường của ông, đó là ngôn ngữ đối thoại.
Người ta ví lối văn chương đối thoại của nhà văn Hê-minh-uây với những cuộn băng ghi âm hoặc lối văn điện tín. Những câu đối thoại rời rạc, khó hiểu ấy không đơn giản chỉ là sự hứng thú của nhà văn, mà nó thường gắn bó với kiểu nhân vật của ông. Họ không trần tình, bộc lộ rõ tâm tư mà thường là giấu kín nó.
Muốn hiểu hết những lời đối thoại nhân vật của Hê-minh-uây, nhiều khi chúng ta phải im lặng và nhập hẳn vào trong văn cảnh của họ nữa. Huống chi nhà văn thường hay ẩn mình, không giải thích hay bình luận nhiều về nhân vật. Vậy nên có những câu đối thoại gần như hoàn toàn thuộc về phần chìm của tảng băng trôi.
Phần nổi của tảng băng trôi trong tác phẩm Ông già và biển cả, là những gì mình nhìn thấy được qua văn bản ngắn gọn, đơn giản. Qua lượng ngôn từ hạn hẹp chuyền tải qua nhiều lớp nghĩa sâu xa. Nhà văn Macket đã nhận xét: “Những gì mà Hemingway viết trong khoảng 100 trang sách đó, những nhà văn khác có thể biến nó thành một cuốn tiểu thuyết dày đến hàng nghìn trang”.
Nhân vật với số lượng cũng không nhiều, cũng là tác phẩm đơn giản chỉ nói về hoạt động câu cá nên được giản lược về cốt truyện.
Phần chìm của tảng băng trôi trong tác phẩm “Ông già và biển cả” có các tầng ý nghĩa có thể khai thác được. Theo Lê Huy Bắc thì có đến 3 cách hiểu về tác phẩm “Ông già và biển cả”:
Đầu tiên, theo triết lý về cái bi đát của các nhà văn hiện đại. Tác giả dường như muốn khẳng định rằng cuộc đời của mỗi người là một cuộc hành trình mệt nhọc và chẳng bao giờ tới đích. Vậy nên ông lão dù có câu được con cá kiếm và chiến thắng nó thì cũng chẳng mang được nó hoàn chỉnh vào tới bờ.
Khi ông lão mang bộ xương vào tới bờ thì người thấy được giá trị của nó chính là cậu bé. Đây là cái mà hướng dẫn viên du lịch không thể hiểu được. Cái không có giá trị với người này nhưng lại trở nên vô giá với người khác.
Thứ hai, theo cái nhìn tiến bộ của các nhà phê bình Mác Xít: “Đây chính là cuộc chiến của con người để chống lại số phận”. Khi con người đã nỗ lực phấn đấu thì sẽ không bị khuất phục trước số phận.
Gs. Phùng Văn Tửu đã nhận xét rằng: “Tác phẩm miêu tả về cuộc vật lộn gay gắt giữa con người với thiên nhiên đầy chân thực. Từ đó nêu bật được cái quyết liệt và sự tàn bạo của đời sống cùng khả năng chống trả của con người”.
Thứ ba, theo Phong Lê đánh giá thì “Ông già và biển cả” còn tố cáo hiện thực xã hội lúc bấy giờ. Ông lão như một người lao động vất vả, khổ cực. Con cá kiếm chính là thành quả lao động nhưng lại bị bọn cá mập vây cướp đi. Bọn cá mập cũng giống như bọn tư sản chuyên bóc lột người lao động: “Ta có thể thấy được đâu đó thấp thoáng bóng dáng của một xã hội loài người với đầy rẫy những bất công. Trong xã hội mà ông già đang sống, đất liền kia cũng có bao nhiêu đàn cá mập hung hãn và tham lam không kém. Nó đang ngồi dưng ăn bám, cướp không của cải, mồ hôi nước mắt của những người dân lao động.
Xem thêm:
Phản ứng tráng gương của este, andehit, ankin, benzen, glucozơ,…
3 mẫu tóm tắt lặng lẽ Sa Pa hay, ngắn gọn và xúc tích
Ngoài ra, nguyên lý tảng băng trôi còn được áp dụng thực tế trong cuộc sống rất nhiều như công việc, tình yêu, … Những người áp dụng tốt phương pháp này để đạt được những thành công nhất định.