Mối quan hệ giữa nhà báo và công chúng
|
Show
TÀI LIỆU KỲ HỌP
TÀI LIỆU PHIÊN HỌP TT HĐND
Tin tức / Thông tin tuyên truyền trung ương, địa phương
A+ | A | A-
Đạo đức nghề báo - chuyện không đơn giảnNgười đăng: Administrator Account Ngày đăng: 10:51 | 21/06 Lượt xem: 21480 Trong thực tiễn tác nghiệp, có rất nhiều tình huống nảy sinh mà những quy chế, chuẩn mực đã được bàn thảo kỹ lưỡng trước khi ban hành vẫn không “bao” hết được.
Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo là một phạm trù quen thuộc nhưng không dễ cắt nghĩa cho thấu đáo. Bởi những quy phạm, nguyên tắc về cơ bản đã thống nhất, song cái khó là áp dụng, quy chiếu nó vào trong đời sống báo chí vốn rất sôi động, đa chiều, với nhiều tình huống phức tạp, nhiều cách hiểu rất khác nhau. Một trong những nội dung quan trọng chính là cách thức tiếp cận và xử lý thông tin trong mối quan hệ giữa nhà báo với nguồn tin và nhân vật trong tác phẩm. Trong thực tiễn tác nghiệp, có rất nhiều tình huống nảy sinh mà những quy chế, chuẩn mực đã được bàn thảo kỹ lưỡng trước khi ban hành vẫn không “bao” hết được. Cân nhắc trước khi đưa lên báo Mấy năm trước, có phóng viên tìm hiểu tình trạng một cơ sở tái chế nhựa ngay giữa trung tâm gây ô nhiễm môi trường. Một cơ sở tự phát, nhà xưởng lọt giữa khu dân cư với mấy chục lao động thủ công, chỉ nhìn bằng mắt thường cũng thấy không đạt tiêu chuẩn. Anh chồng đi vắng, chị vợ - một phụ nữ hiền lành, nhỏ bé thành thật thừa nhận rõ ràng là có ảnh hưởng đến các hộ xung quanh. Tuy nhiên, cô này cũng chia sẻ: đã làm đơn xin thuê đất ở khu công nghiệp nhỏ và vừa ở ngoại thành nhưng chưa được chấp nhận. Tiếp xúc với cơ quan quản lý cấp quận, phóng viên nhận được “lời hứa”: Cơ sở này sẽ bị đóng cửa ngay nếu công luận lên tiếng, còn việc thuê địa điểm là việc của thành phố, ngoài chức năng của quận. Tuy nhiên, điều quyết định để bài báo không thể lên khuôn lại là một chi tiết “ngoại lệ”. Bà Tổ trưởng dân phố chia sẻ riêng với phóng viên: “Nhà bác ở sát ngay xưởng sản xuất, mùi khói và khét bốc lên suốt ngày rất khó chịu. Chưa kể tiếng ồn ã khiến trẻ con, người già mệt mỏi, ức chế. Nhưng bác chỉ xin các cháu cân nhắc một tý. Nhà này cũng khổ lắm, làm ăn thất bát, anh chồng là một giang hồ chịu án mới hoàn lương, chí thú làm ăn 2 - 3 năm nay. Họ vay mượn tiền tỷ để đầu tư, nếu bây giờ đóng cửa nhà xưởng thì không biết sẽ ra sao?” Tìm hiểu thêm thông tin từ các hộ xung quanh, đều xác nhận đó là sự thật. Nhiều người nói nếu gia đình họ có chỗ di dời thì họ đã chuyển từ lâu rồi. Nhưng đất chật người đông, xin đất khu công nghiệp quá khó, trong khi họ không có mối quan hệ nhờ vả, lưng vốn thì đang giai đoạn đầu tư chưa thu hồi được mấy nên quá khó khăn. Bài báo ấy cũng đành tạm dừng lại. Khi chính những người dân chịu ô nhiễm hàng ngày xung quanh còn biết chia sẻ, cảm thông, khi chưa có giải pháp cơ bản để thay đổi tình hình, thì việc đẩy nhân vật đến bước đường cùng không phải là một lựa chọn hợp lý và phù hợp quy chuẩn đạo đức cho dù việc để khu dân cư ấy tiếp tục bị ô nhiễm cũng khiến người làm báo day dứt chưa yên. Kết quả không mong muốn Một nữ sinh viên ngành truyền hình năm thứ nhất đã xông xáo đi thực tế làm nghề. Cộng tác với một kênh truyền hình của giới trẻ, bạn say sưa với đề tài người lao động ngoại tỉnh với cảnh sống nhếch nhác, khó khăn, mưu sinh vất vả trên đường phố để gửi tiền về quê nuôi cả gia đình. Để thực hiện phóng sự về những lao động ngoại tỉnh, với sự cảm thông chia sẻ, cô sinh viên báo chí ấy đã mất hơn tuần lễ lăn lộn, tìm hiểu, hỏi han, theo chân họ từ lúc bước chân ra đường với gánh hàng rong, chiếc ghế cắt tóc hay chiếc xe ôm, đến tối mịt lại “mục sở thị” cả bữa ăn, chỗ trọ tù mù điện và thiếu nước, với cả chục người lớn ở chung một căn phòng chưa đầy hai chục mét vuông phía ngoài đê. Hồi hộp với tác phẩm đầu tay, lên kịch bản, viết lời bình, thuyết phục được ban biên tập đưa máy quay đi thực hiện. Đến khi tác phẩm phát sóng với đầy sự sẻ chia, nhân văn thì bất ngờ cô nhận được những cuộc điện thoại đầy phẫn nộ từ phía các “nhân vật” trong tác phẩm. Chuyện đời không đơn giản, chính quyền địa phương cho là hình ảnh nhếch nhác, các lao động ngoại tỉnh này lấn chiếm vỉa hè, gây mất mỹ quan đô thị. Kết quả cả đoạn phố vốn là chỗ mưu sinh của mấy chục người lao động ngoại tỉnh luôn có xe công an túc trực, gánh hàng rong bị đuổi bắt, hàng cắt tóc buộc phải dẹp bỏ. Nhiều lao động dạt sang khu vực khác, một số phải về lại quê vì không còn đất mưu sinh. Cô sinh viên ấy gọi cho tôi và hỏi: em phải làm thế nào bây giờ? Đằng sau họ là cả chục, cả trăm người chờ tiền họ gửi về. Tại sao mục tiêu làm phóng sự ấy là để động viên, chia sẻ khó khăn, vậy mà cuối cùng lại đẩy họ đến bước đường cùng? Tôi an ủi, làm sạch vỉa hè, trả lại mỹ quan đô thị là chủ trương chung của thành phố. Tác phẩm của em là đúng và tốt, mọi sự không muốn chỉ là trùng hợp tình cờ. Nhưng em bảo, ngay đoạn phố bên cạnh không ai dẹp cả, vẫn cho bán hàng y nguyên. Chỉ đoạn phố mưu sinh trong phóng sự là bị dẹp không thương tiếc. Như thế làm sao có thể gọi là tình cờ? Biết làm sao được, khi tác phẩm và hiệu ứng của nó là chuyện không thể dự liệu một cách giản đơn. Chắc là khi bước vào nghề, với sự dày dặn và trải nghiệm hơn, cô sinh viên truyền hình ấy sẽ ý thức kỹ hơn, cân nhắc đầy đủ hơn về số phận những nhân vật cô sẽ đưa vào tác phẩm. Cô sẽ phải tự đặt mình vào vai của họ, suy nghĩ của họ, nhưng cũng phải suy đoán trước thái độ của những nhà quản lý, những người cũng phải chịu sức ép không kém trước dư luận báo chí mỗi ngày. Khi ấy, tác phẩm của cô sẽ chín chắn hơn, đậm đà hơn, sâu sắc hơn - một sự trải nghiệm mà nếu không lăn vào nghề không bao giờ có được. Hoặc giả, tôi cũng tin rằng, với 5 - 7 năm say sưa với nghề báo, cô sẽ có thêm những mối quan hệ, để khi có những hiệu ứng nằm ngoài mong muốn, nhà báo có thể tìm hiểu thêm và cố gắng có những động thái để kiểm soát tình hình. Chẳng hạn cô có thể tiếp xúc với lãnh đạo phường sở tại, tìm hiểu kỹ hơn những lý do phía sau việc siết chặt quản lý chỉ ở một đoạn phố ấy thôi… Tất nhiên, nhà báo không thể làm thay cơ quan quản lý, không thể làm thay người trong cuộc, song chí ít những trải nghiệm ấy cũng khiến họ trưởng thành lên và biết cách tiếp cận vấn đề đúng mức nhất cũng như xử lý hữu hiệu nhất những vấn đề nảy sinh một cách chuyên nghiệp và thực sự mang dấu ấn đạo đức nghề nghiệp. Luôn là động lực để làm nghề Những nguyên lý đạo đức vốn dễ thống nhất và không có lý do gì để bàn cãi. Song để vận dụng và tuân thủ nó trong các hoàn cảnh tác nghiệp lại là cả một thách thức. Thực tế, nhà báo có uy tín, có đạo đức nghề nghiệp, được công chúng tin cậy thì sẽ thuận lợi hơn rất nhiều. Công chúng sẽ tìm đến những nhà báo có uy tín và đạo đức để cung cấp thông tin và những thông tin do những nhà báo đó phát ra sẽ dễ tạo ra hiệu ứng, được công chúng đón nhận và tin cậy. Như thế, đạo đức nghề nghiệp nhà báo không phải chỉ là những tín điều cứng nhắc, một thứ “đạo nghề” dứt khoát phải tuân thủ mà không cần biết nguyên do. Sự vận dụng linh hoạt của những nguyên tắc này cho thấy nó chính là một phần quan trọng của năng lực nghề nghiệp báo chí.Nếu không có đạo đức nghề nghiệp và đạo đức nghề nghiệp không được kiểm chứng qua thực tiễn sôi động của hoạt động báo chí thì làm sao nhà báo có thể làm nghề và đứng vững trong một công việc vất vả, nhiều áp lực và thực tế cũng ẩn chứa không ít rủi ro? Làm sao nhà báo có thể tạo sự tin cậy, được công chúng ủng hộ trong môi trường hoạt động nghề nghiệp phức tạp, vì lý do lợi ích, nhiều đối tượng bị báo chí phản ánh, ngăn chặn cái xấu, cái ác sẵn sàng phản công bằng nhiều cách? Khi môi trường pháp lý còn nhiều bất cập, nhiều lỗ hổng, đạo đức nghề nghiệp thực sự là liều thuốc bổ sung cần thiết, giúp nhà báo vững tâm hơn trên con đường tác nghiệp. Trong cơ chế thị trường, nhiều dòng báo chí, nhiều quan điểm, công chúng vẫn nhận diện rất rõ những tờ báo “đứng đắn, nghiêm túc” và những tờ báo có xu hướng “giật gân” câu khách, những nhà báo trách nhiệm, trong sáng và những cây bút còn bị nghiêng ngả bởi những lợi ích xa lạ với “đạo nghề”. Đó là động lực lớn để nhà báo giữ vững đạo đức nghề nghiệp trong mọi hoàn cảnh, nhất là khi tiếp xúc với nhân vật, tìm hiểu lấy tư liệu để hình thành nên tác phẩm. Tác giả: Công Minh (Theo báo Đại biểu nhân dân) [Trở về] Các tin mới:
Các tin khác:
Tài liệu kỳ họp
TÀI LIỆU PHIÊN HỌP TT HĐND
Thông tin - Thông báo
Đại biểu dân cử với cử tri
Phóng sự ảnh
Khảo sát việc trồng rừng thay thế tại các dự án thủy điệnĐổi thay Đại LộcKhảo sát khu, cụm công nghiệpĐổi thay Đại Lộc Khảo sát khu, cụm công nghiệp
Liên kết web
Liên kết Website
|
