Lắc xắc là gì

Xúc xắc hay còn gọi là xí ngầu (Tiếng Anh: Dice or Die), là một khối nhỏ hình lập phương làm bằng nhựa hoặc gỗ được đánh dấu chấm tròn với số lượng từ một đến sáu cho cả sáu mặt (mỗi mặt một số và thông thường thì mặt "nhất" có màu đỏ, các mặt còn lại cùng màu xanh hoặc đen). Xúc xắc dùng như một hình thức tạo số ngẫu nhiên trong một số trò chơi.

Hai quân xúc xắc chuẩn 6 mặt.

Paschier Joostens, De Alea, 1642

Mục lục

• 1 Nguồn gốc tên gọi
• 2 Tính chất
• 3 Tham khảo
• 4 Liên kết ngoài

Nguồn gốc tên gọiSửa đổi

Tên gọi xúc xắc dùng ở miền Bắc Việt Nam. Từ "xúc xắc" được cho là bắt nguồn từ từ "lúc lắc" mô phỏng hành động khi chơi trò chơi này.

Ở miền Nam Việt Nam, tên gọi xí ngầu được dùng phổ biến hơn trong ngôn ngữ hàng ngày. Từ "xí ngầu" được bắt nguồn từ thành ngữ tiếng Triều Châu "xập xí xập ngầu" có nghĩa là "thập tứ thập ngũ" (mười bốn mười lăm) có nghĩa là không rõ ràng, không chắc chắn. Điều này mô phỏng tính ngẫu nhiên của trò chơi. Một số nguồn nhầm lẫn đây là cách phát âm Quảng Đông nhưng điều này không chính xác.

Tính chấtSửa đổi

Số mặt của xúc xắc phụ thuộc vào số cạnh của một mặt xúc xắc: Nếu xúc xắc được tạo bởi các mặt là các đa giác có  n {\displaystyle n}

cạnh thì số mặt của xúc xắc là  F = n + ( n 2 ) ( n 2 1 ) {\displaystyle F=n+(n-2)({\frac {n}{2}}-1)}

Từ tính chất của xúc xắc dễ dàng nhận thấy xúc xắc chỉ được tạo bởi các mặt là các đa giác có  n {\displaystyle n}

mặt với  n = 2 k {\displaystyle n=2k}

, tức là số cạnh của một mặt phải chẵn, do  F {\displaystyle F}

là số tự nhiên,  n {\displaystyle n}

là số tự nhiên nên  ( n 2 ) ( n 2 1 ) {\displaystyle (n-2)({\frac {n}{2}}-1)}

là số tự nhiên mà  n 2 {\displaystyle n-2}

là số tự nhiên nên  n 2 1 {\displaystyle {\frac {n}{2}}-1}

là số tự nhiên tức là  n {\displaystyle n}

chẵn.

Số cạnh của một mặt xúc xắc nhỏ hơn 7:  n < 7 {\displaystyle n<7}

.

Chứng minh: Nếu  n > 7 {\displaystyle n>7}

, theo tính chất 2 có  n {\displaystyle n}

8 {\displaystyle 8}

. Xét đa giác bằng 8 có mỗi góc của đa giác đều bằng 135°. Mở xúc xắc ra, luôn luôn có nhiều hơn 1 điểm thuộc một đỉnh của một đa giác là điểm chung của 3 đa giác (3 mặt). Tổng các góc của 3 mặt ở điểm chung là  135 {\displaystyle 135}

×  3 > 360 {\displaystyle 3>360}

độ nên số cạnh của một mặt xúc xắc  n < 7 {\displaystyle n<7}

tức là  n = 4 {\displaystyle n=4}

hoặc  n = 6 {\displaystyle n=6}

.

Tham khảoSửa đổi

Liên kết ngoàiSửa đổi

Phương tiện liên quan tới Dice tại Wikimedia Commons