Trong phần 2 của Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tại nhà cho bệnh nhân chúng ta sẽ tìm hiểu các quy tắc khi di chuyển bệnh nhân, vệ sinh cá nhân việc tắm cho người bệnh, và một số hoạt động khác. Đây là những nguyên tắc mang tính cơ bản và dễ hiểu nhất với tất cả mọi người. Tuy nhiên, từng trường hợp bệnh nhân khác nhau sẽ có những hướng dẫn chi tiết hơn từ phía các bác sĩ.
4. Di chuyển
Di chuyển người bệnh không đúng cách sẽ gây ra những chấn thương cho người bệnh và cả người chăm sóc. Đặc biệt với những người bệnh là trẻ em hay người cao tuổi thì da và các khớp dễ bị tổn thương nên các chấn thương càng dễ xảy ra.
Các nguyên tắc khi nâng người bệnh để di chuyển
- Vị trí người được nâng và người chăm sóc cùng một mặt phẳng càng tốt. - Tầm cao lý tưởng của người bệnh khi nâng lên là ngang tầm đầu ngón tay giữa của người chăm sóc để thả dọc xuôi theo thân người chăm sóc. - Người chăm sóc phải đứng ở tư thế đứng có thể vận dụng tất cả các cơ của mình. - Cân nặng của người bệnh không vượt quá 35% cân nặng của người chăm sóc. - Cầng giải thích cho người bệnh các bước tiến hành để người bệnh dễ hợp tác. - Theo dõi sắc mặt, nhịp thở của người bệnh. Nếu người bệnh biến sắc hay kêu khó chịu thì phải ngừng ngay.
5. Vệ sinh cá nhân
Khi chăm sóc bệnh tại nhà thì việc giữ vệ sinh cá nhân là vô cùng quan trọng. Việc giữ cho cơ thể sạch sẽ làm cho người bệnh giảm bớt các nguy cơ lây nhiễm vi sinh vật.
Vệ sinh răng miệng: hướng dẫn người bệnh vệ sinh răng miệng chậm nhất là 30 phút sau khi ăn đồ ngọt. Không ăn đồ ngọt thường xuyên giữa các bữa ăn, làm sạch răng thường xuyên bằng nước, đánh răng, kéo chỉ răng.
Gội đầu tại giường:
Nguyên tắc:
- Gội đầu ít nhất 1 tuần /lần - Nếu người bệnh bị chấn thương vùng đầu thì cần cạo sạch tóc trước khi chăm sóc vết thương - Không gội đầu quá lâu, chỉ giới hạn trong khoảng 10 – 15 phút - Không gội đầu khi người bệnh đang rét, lạnh, sốt hoặc mệt.
Các bước tiến hành:
- Bước 1: cho người bệnh nằm chéo trên giường, đầu bệnh nhân để nơi thành giường. - Bước 2: lấy khăn bông xếp hình rẻ quạt và kê dưới đầu của bệnh nhân, vắt chéo khăn trước ngực. - Bước 3: Lấy một miếng ni lông và cuốn các cạnh thành hình thang . Đáy nhỏ của hình thang sẽ đặt dưới gáy của người bệnh và lấy dây buộc lại. Đặt đáy lớn vào một cái xô hay chậu. - Bước 4: Lấy khăn che trên trán bệnh nhân và lấy bông cho vào lỗ tai để tránh cho việc nước tràn vào tai và mắt của người bệnh. - Bước 5: Gội đầu cho người bệnh nhẹ nhàng và làm khô bằng khăn, máy sấy tóc.
Tắm cho người bệnh: Các nguyên tắc khi tắm bệnh nhân cũng giống như với khi gội đầu. Việc tắm cho bệnh nhân được thực hiện bằng cách lau người là chủ yếu và phải làm trong phòng kín gió. Trình tự các bước thực hiện như sau:
Bước 1: Rửa mặt
Lấy khăn ướt lau từ khóe mắt trong ra ngoài đuôi mắt. Lau mặt, cổ, tai của bệnh nhân.
Bước 2: Rửa tay
Rửa từ tay phía xa của bệnh nhân trước. Lau cánh tay từ nách đến cổ tay theo hình xoắn ốc để kích thích các mạch máu lưu thông. Rửa lần lượt từng ngón tay, bàn tay, kẽ tay, các móng tay
Bước 3: Tắm ngực – bụng
Dùng khăn ướt lau theo vòng xoắn ốc từ cổ đến ngực bệnh nhân. Vùng bụng cũng thao tác tương tự. Sau cùng là lau khô.
Bước 4: Rửa chân: Thao tác giống như rửa tay và cánh tay Bước 5: Tắm lưng
Cho người bệnh nằm nghiêng và lấy khăn ướt tiếp tục lau theo hình xoắn ốc từ cổ cho đến hết vùng lưng. Lấy cồn lau sạch vùng lưng để tránh lở loét do nằm nhiều. Làm sạch bằng khăn khô.
6. Các hoạt động chăm sóc khác
Cho bệnh nhân ăn: ăn uống là nhu cầu cần thiết của mọi người. Ngay cả khi cơ thể trong trạng thái nằm nghỉ thì vẫn tiêu hao năng lượng nhất định. Một người bệnh lại càng cần có chế độ ăn uống phù hợp để có thể nhanh chóng hồi phục sức khỏe và chống lại bệnh tật. Hay nói một cách khác, chế độ ăn uống phù hợp là một trong những yếu tố quyết đến khả năng bình phục của bệnh nhân. Có 4 phương án để đưa thức ăn vào cơ thể bệnh nhân gồm qua đường miệng, qua ống thông, qua thông vào thẳng dạ dày và qua đường tĩnh mạch. Với trường hợp bệnh nhân chăm sóc tại nhà đa phần là đã tương đối tỉnh táo, cho nên phương pháp cho ăn qua đường miệng hoặc ống thông được dùng nhiều nhất. Còn các phương án khác nên được thực hiện bởi những điểu dưỡng chuyên nghiệp.
Trình tự thực hiện bằng phương pháp ăn qua đường miệng
Bước 1: chuẩn bị đồ ăn, thức uống sẵn sàng. Sắp xếp đồ ăn trong khay thật gọn gàng, đẹp mắt để kích thích yếu tố thèm ăn của bệnh nhân.