Cơ chế thuốc tránh thai khẩn cấp

Cơ chế thuốc tránh thai là gì? Thuốc có tác động như thế nào đến cơ thể người phụ nữ? Docosan sẽ cùng với bạn tìm hiểu thêm trong bài viết này.

Sự mang thai xảy ra như thế nào?

Quá trình hình thành và phát triển của một sinh linh nhỏ bé trong cơ thể người phụ nữ là một quá trình tuyệt vời. Khi có sự giao hợp giữa người nam và người nữ, tinh trùng được đưa vào tử cung và sẽ di chuyển hướng về phía buồng trứng. Đồng thời, ở thời điểm nhất định trong chu kỳ kinh nguyệt của người nữ, có những nang trứng đã trưởng thành và sẵn sàng cho việc thụ tinh khi gặp tinh trùng.

Nếu sự thụ tinh xảy ra, trứng sau khi thụ tinh (hợp tử) sẽ di chuyển vào lại tử cung và làm tổ. Thành tử cung sẽ là nơi cung cấp dinh dưỡng cho bào thai phát triển. Hormon trong cơ thể người nữ sẽ ngăn cho quá trình rụng trứng xảy ra trong khoảng thời gian mang thai.

Sự thụ tinh

Thuốc tránh thai, bằng cách này hoặc cách khác, sẽ tác động làm cản trở, thay đổi một hoặc nhiều quá trình trên, khiến sự thụ tinh không thể xảy ra.

Thuốc tránh thai là gì?

Thuốc tránh thai dạng viên uống là một trong những biện pháp tránh thai phổ biến hiện nay. Biện pháp ngừa thai này mang đến sự đơn giản, thuận tiện và hiệu quả tốt giúp người phụ nữ có thể kiểm soát kế hoạch sinh sản của mình. Nếu dùng đúng cách, thuốc tránh thai dạng viên có thể đem đến hiệu quả tránh thai hơn 90% (theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ).

Trên thị trường hiện có rất nhiều loại thuốc tránh thai hằng ngày, đa dạng từ thương hiệu, nhà sản xuất, đến mẫu mã, cách uống, giá thành… tuy nhiên, về mặt cơ chế thuốc tránh thai, chúng ta có thể phân loại thành 2 nhóm: thuốc tránh thai kết hợp và thuốc tránh thai chỉ chứa progestin. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn sự khác biệt giữa 2 loại thuốc tránh thai trên.

Có nhiều loại thuốc tránh thai

Cơ chế thuốc tránh thai kết hợp

Thuốc tránh thai kết hợp là loại thuốc bên trong thành phần có chứa 2 loại hormon là estrogen và progesterone, với nồng độ sinh lý phù hợp với cơ thể để đạt hiệu quả cao nhất.

Estrogens là thành phần của thuốc tránh thai kết hợp

Cơ chế thuốc tránh thai có chứa 2 hormon này như sau:

• Ngăn cản sự phát triển các nang trứng.
• Ngăn cản sự rụng trứng.
• Làm dày, nhầy hơn chất dịch trong cổ tử cung, gây cản trở sự di chuyển của tinh trùng.
• Biến đổi lớp niêm mạc tử cung khiến chúng trở nên không phù hợp cho quá trình làm tổ nếu trứng đã được thụ tinh. (Khó đậu thai nếu sự thụ tinh xảy ra).

Thuốc tránh thai dạng viên kết hợp có nhiều dạng khác nhau, gồm các vỉ thuốc hàng tháng, chu kỳ 21 ngày, 24 ngày hoặc 28 ngày. Người sử dụng sẽ uống 1 viên thuốc/ngày và vào một thời điểm cố định trong 1 ngày để thuốc đạt được hiệu quả tối ưu. (Hình 4)

Cơ chế thuốc tránh thai chỉ chứa progestin (thuốc tránh thai đơn thuần)

Khác với thuốc tránh thai dạng viên kết hợp, thuốc tránh thai đơn thuần chỉ có chứa hormone progesterone. Chính vì vậy, thuốc được chỉ định cho cả phụ nữ đang cho con bú, vì không ảnh hưởng đến lượng sữa của người mẹ cũng như chất lượng sữa tiết ra. Cơ chế thuốc tránh thai chỉ chứa progestin:

• Làm dầy, nhầy hơn chất dịch trong lòng tử cung, khiến tinh trùng khó khăn trong việc di chuyển hướng về buồng trứng.
• Làm mỏng lớp nội mạc tử cung khiến trứng sau khi thụ tinh khó có thể vùi vào làm tổ và phát triển.

Thuốc tránh thai đơn thuần chỉ có loại vỉ 28 viên, mỗi ngày uống một viên vào một khung giờ cố định và uống liên tiếp các vỉ thuốc.

Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin

Một số tác dụng khác của thuốc tránh thai

Ngoài tác dụng ngừa thai, dựa trên cơ chế tác động của các hormon có trong thuốc viên tránh thai, chúng còn đem lại một số tác dụng khác mà có thể bạn chưa biết:

• Giảm đau bụng kinh: Về mặt sinh lý, trong khoảng thời gian hành kinh, nồng độ các nội tiết tố như estrogen và progesteron trong máu giảm, trong khi đó, lượng prostaglandin tăng, dẫn đến tăng co bóp cơ tử cung, giảm lượng máu tuần hoàn đến tử cung, gây nên các cơn đau bụng kinh từ nhẹ đến nặng trầm trọng. Việc uống thuốc tránh thai có chứa các hormon estrogen và progesterone đã bổ sung một lượng nội tiết tố suy giảm, giảm các cơn đau bụng kinh trầm trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người phụ nữ.
• Trị mụn trứng cá: Các hormon có trong thuốc tránh thai có thể ngăn sự hình thành của mụn trứng cá.
• Điều hoà chu kỳ kinh nguyệt: Một số tình trạng rối loạn kinh nguyệt có nguyên nhân liên quan đến các hormon estrogen và progesterone. Khi đó bác sĩ có thể chỉ định loại thuốc tránh thai dạng viên kết hợp nhằm mục đích điều chỉnh nồng độ nội tiết tố trong cơ thể người phụ nữ để điều hoà lại chu kỳ kinh.

Uống thuốc tránh thai còn điều trị được các triệu chứng khác

Một số tác dụng không mong muốn của thuốc tránh thai

Tác dụng phụ của thuốc tránh thai kết hợp:

• Buồn nôn, nôn.
• Nhức đầu, chóng mặt.
• Tăng cân, cảm giác nặng ở chân.
• Bứt rứt, khó chịu.
• Tức nhẹ ở vú, ra huyết âm đạo giữa chu kỳ kinh, giảm thời gian hành kinh và độ dài chu kỳ kinh, chậm kinh hoặc mất kinh.
• Thay đổi ham muốn tình dục.
• Cảm giác khó chịu ở người đeo kính áp tròng.

Đây là những tác dụng phụ khá thường gặp khi sử dụng thuốc viên tránh thai kết hợp. Tuy nhiên, thường giới hạn ở mức độ nhẹ và không cần phải ngừng thuốc. Bên cạnh đó, có một số tác dụng phụ hiếm khi xảy ra, nhưng có tính chất nghiêm trọng, như:

• Huyết khối động mạch – tĩnh mạch (gây nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, tắc mạch chi…),
• Rối loạn chuyển hoá lipid máu
• U vú lành tính,
• Chóng mặt, thay đổi thị lực…

Bạn nên đến khám bác sĩ để được kiểm tra đánh giá cẩn thận và cân nhắc ngừng thuốc.

Nên đến khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn thuốc tránh thai phù hợp

Đối với thuốc tránh thai chỉ chứa progestin, thường khá dễ dung nạp, ít hoặc gần như không có các tác dụng phụ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng. Thuốc có thể phù hợp với người phụ nữ có các bệnh nền như đái tháo đường, huyết khối tĩnh mạch sâu, béo phì hoặc hút thuốc lá.

Lời kết

Thuốc tránh thai ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại. Chúng tôi mong rằng bài viết này đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn cơ chế thuốc tránh thai, các tác dụng phụ khi sử dụng thuốc cần được lưu ý.

Bài viết được tham khảo từ bác sĩ và các nguồn tư liệu đáng tin cậy trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Docosan Team khuyến khích bệnh nhân hãy tìm và đặt lịch hẹn với bác sĩ có chuyên môn để điều trị. Để được tư vấn trực tiếp, bạn đọc vui lòng liên hệ số HOTLINE, đặt lịch hẹn trực tuyến TẠI ĐÂY hoặc tải ứng dụng Docosan – Đặt Lịch Khám Bệnh để đặt lịch nhanh chóng và theo dõi tiện lợi hơn.

Tài liệu tham khảo: mayoclinic.org, cdc.gov, healthcare.utah.edu, msdmanuals.com/vi