Đường huyết [ hay glucose máu ] là nguồn năng lượng chính của cơ thể đồng thời cũng là nguồn nhiên liệu cực kỳ quan trọng và cần thiết cho các cơ quan đặc biệt hệ thần kinh và tổ chức não bộ.
Chỉ số đường huyết viết tắt là GI [glycemic index] được định nghĩa là giá trị chỉ nồng độ glucose có trong máu thường được đo bằng đơn vị là mmol/l hoặc mg/dl. Nồng độ glucose trong máu liên tục thay đổi từng ngày thậm chí từng phút đặc biệt liên quan đến chế độ ăn uống sinh hoạt hàng ngày. Lúc nào trong máu luôn có một lượng đường nhất định, nếu lượng đường trong máu thường xuyên cao sẽ dẫn tới bệnh đái tháo đường và ảnh hưởng biến chứng đến nhiều cơ quan đặc biệt là thận mạch máu vv...
Vậy làm thế nào để chúng ta xác định lượng đường trong máu là nhiều hay ít? Lúc đó, các bác sĩ sẽ sử dụng các xét nghiệm để định lượng chỉ số đường huyết. Loại chỉ số này thường được thường để đo nồng độ đường glucose trong máu của con người, đơn vị đo hay dùng đó là mmol/L, mg/dl.
Trên thực tế, chỉ số này sẽ thay đổi tùy từng giai đoạn trong ngày. Cụ thể đường huyết lúc đói, đường huyết sau khi đã ăn, đường huyết trước khi đi ngủ, HbA1C sẽ có sự khác biệt.
Chỉ số trên có khả năng phản ánh được tình trạng sức khỏe của con người, chúng là cơ sở để các y bác sĩ chẩn đoán bạn có mắc bệnh tiểu đường hay không.
2. Chỉ số đường huyết của một người bình thường
Có thể nói, bệnh đái tháo đường khá nguy hiểm, bệnh nhân phải chung sống với bệnh cả đời, ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt hằng ngày. Vì thế, chúng ta nên cố gắng bảo vệ sức khỏe thật tốt, tránh nguy cơ mắc bệnh. Một trong những điều bạn nên làm đó là theo dõi chỉ số đường huyết của mình. Vậy, đối với người bình thường, chỉ số này thường dao động trong khoảng bao nhiêu?
2.1. Đường huyết trước khi đi ngủ
Theo nghiên cứu của các bác sĩ, nồng độ đường glucose trong máu của một người bình thường vào thời điểm trước đi ngủ có thể từ 110 - 150mg/dl. Con số này tương đương với khoảng 6,0 - 8,3mmol.
2.2. Đường huyết lúc đói
Theo dõi chỉ số về đường huyết quả thực rất cần thiết, đặc biệt là chỉ số trong thời điểm bạn đang đói. Dựa vào đó, người ta có thể bước đầu chẩn đoán khả năng mắc bệnh đái tháo đường của mỗi người.
Đối với người bình thường, chỉ số này thường nằm trong khoảng từ 70mg/dL - 92 mg/dL, tương đương với 3,9 mmol/L - 5mmol/L. Trong đó, các bác sĩ thường đo chỉ số đường huyết lúc đói vào thời điểm bắt đầu một ngày mới, khi chúng ta chưa ăn sáng thì sẽ chính xác nhất.
2.3. Đường huyết sau khi ăn
Chắc hẳn, rất nhiều người đang tò mò không biết sau khi ăn thì nồng độ đường trong máu của một người bình thường là bao nhiêu? Đối với người khỏe mạnh, không bị bệnh tiểu đường, chỉ số sau khi ăn 1 - 2 tiếng đồng hồ là nhỏ hơn 120mg/dL, tức là nhỏ hơn 6,6 mmol/L.
2.4. Chỉ số đường huyết an toàn đối với người bình thường như sau
- Đường huyết bất kỳ : < 140 mg/dL [7,8 mmol/l].
- Đường huyết lúc đói: < 100 mg/dL [< 5,6 mmol/l].
- Sau bữa ăn: < 140mg/dl [7,8 mmol/l].
- HbA1C: < 5,7 %.
Chỉ số HbA1c
Nhìn chung, những chỉ số vừa kể trên hầu như không có tác dụng trong việc chẩn đoán và phát hiện người mắc bệnh tiểu đường. Để theo dõi chỉ số đường huyết bác sĩ còn dựa vào chỉ số HbA1c [ít ảnh hưởng hơn bởi thời điểm].
Chỉ số này có khả năng phát hiện bệnh và được các bác sĩ đánh giá cao vì chúng đo lượng đường trong máu mà không phụ thuộc vào tình trạng cơ thể đang no hay đói. Với một người khỏe mạnh, không mắc bệnh thì con số cho ra dao động trong khoảng 5,4 - 6,2%.
Còn bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn tiền đái tháo đường hoặc đã mắc bệnh đái tháo đường khi chỉ số đường huyết HbA1c lớn hơn 7%. Ngược lại, nếu như lượng đường trong máu quá thấp thì có thể bạn đang rơi vào tình trạng hạ đường huyết. Hiện tượng này cũng rất nguy hiểm nếu như lượng đường huyết giảm đột ngột, người bệnh sẽ ngất và cần được cấp cứu khẩn trương.
3. Cách duy trì chỉ số đường huyết ổn định
Để duy trì mức độ đường huyết ổn định lành mạnh cần có chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục và duy trì một lối sống khỏe mạnh để duy trì mức đường huyết tốt. Bạn có thể tham khảo một số cách sau để giúp đường huyết ổn định hơn:
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Thị Duyên - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Ở Việt Nam hiện có khoảng 4,8 triệu người mắc bệnh đái tháo đường đặc biệt cùng với sự phát triển của kinh tế và xã hội thì tỷ lệ đái tháo đường càng có xu hướng gia tăng ở người trẻ. Theo dõi chỉ số đường huyết thường xuyên theo định kỳ có vai trò vô cùng quan trọng để phòng và điều trị bệnh tiểu đường. Vậy chỉ số đường huyết bình thường là bao nhiêu?
1. Chỉ số đường huyết là gì?
Đường [ hay glucose máu ] là nguồn năng lượng chính của cơ thể đồng thời cũng là nguồn nhiên liệu cực kỳ quan trọng và cần thiết cho các cơ quan đặc biệt hệ thần kinh và tổ chức não bộ.
Chỉ số đường huyết viết tắt là GI [glycemic index] được định nghĩa là giá trị chỉ nồng độ glucose có trong máu thường được đo bằng đơn vị là mmol/l hoặc mg/dl. Nồng độ glucose trong máu liên tục thay đổi từng ngày thậm chí từng phút đặc biệt liên quan đến chế độ ăn uống sinh hoạt hàng ngày. Lúc nào trong máu luôn có một lượng đường nhất định, nếu lượng đường trong máu thường xuyên cao sẽ dẫn tới bệnh đái tháo đường và ảnh hưởng biến chứng đến nhiều cơ quan đặc biệt là thận mạch máu vv...
Chỉ số đường huyết được phân thành 4 loại: đường huyết bất kỳ, đường huyết lúc đói, đường huyết sau ăn 1h và sau ăn 2h và đường huyết được thể hiện qua chỉ số HbA1C.
Chỉ số đường huyết có ý nghĩa giúp xác định nồng độ glucose trong máu của người tại thời điểm khảo sát là bao nhiêu. Từ đó, chúng ta có thể xác định được người bệnh đang ở mức bình thường, tiền đái tháo đường hay đang bị đái tháo đường.
2. Lượng đường của người bình thường là bao nhiêu?
Chỉ số đường huyết an toàn đối với người bình thường như sau:
Đường huyết bất kỳ : < 140 mg/dL [7,8 mmol/l].
Đường huyết lúc đói: < 100 mg/dL [< 5,6 mmol/l].
Sau bữa ăn: < 140mg/dl [7,8 mmol/l].
HbA1C: < 5,7 %.
Cụ thể:
Đường huyết lúc đói: Chỉ số đường huyết lúc đói được đo lần đầu vào buổi sáng nhịn ăn ít nhất 8h trở nên lúc đó bạn chưa ăn hay uống bất kỳ loại thực phẩm nào, Chỉ số đường huyết lúc đói ở khoảng giữa 70 mg/dL [3.9 mmol/L] và 92 mg/dL [5.0 mmol/L] là bình thường.
Qua quá trình nghiên cứu, các chuyên gia y tế thấy rằng những người có lượng đường huyết lúc đói trong khoảng trên không có nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường trong vòng 10 năm tới hoặc lâu hơn.
Đường huyết sau ăn: Chỉ số đường huyết sau ăn của người bình thường khỏe mạnh là dưới 140mg/dL [7,8 mmol/L] đo trong vòng 1 – 2 giờ sau ăn.
Đường huyết lúc đi ngủ: Lượng đường huyết trước đi ngủ của người bình thường sẽ dao động từ 110-150mg/dl [tương đương 6,0-8,3mmol/l].
Xét nghiệm Hemoglobin A1c [HbA1c]:
HbA1c dưới 48 mmol/mol [6,5%] là bình thường. HbA1C thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường.
Lượng đường trong máu dưới 70 mg/dL [3.9 mmol/L] thì được coi là hạ đường huyết. Đây là tình trạng nguy hiểm và cần được cấp cứu kịp thời. Sự tụt giảm đường huyết này vẫn có thể tiếp tục diễn ra và khiến cho người bệnh có thể rơi vào trạng thái hôn mê, tổn thương não.
Tuy nhiên nếu lượng đường huyết cao có thể do khả năng tiết insulin của các tế bào tuyến tụy bị giảm hoặc insulin có đủ trong cơ thể nhưng không có tác dụng [ đề kháng insulin]. Để cung ứng đủ nhu cầu của cơ thể tuyến tụy phải làm việc ngày một nhiều hơn cho đến khi bị quá tải và hư hỏng. Bên cạnh đó, nó còn làm cho mạch máu bị xơ cứng hay còn gọi là tình trạng xơ vữa động mạch. Hầu hết các bộ phận trên cơ thể đều có khả năng bị tổn thương do chỉ số đường huyết cao.
3. Cách duy trì chỉ số đường huyết ổn định
Để duy trì mức độ đường huyết ổn định lành mạnh cần có chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục và duy trì một lối sống khỏe mạnh để duy trì mức đường huyết tốt. Bạn có thể tham khảo một số cách sau để giúp đường huyết ổn định hơn: